Historia kościoła pw. Nawiedzenia NMP w Strzałkowie, cz. I

Kościół ten powstał najprawdopodobniej na początku XV wieku, ale parafią stał się dopiero w 1937 roku. Wcześniej mieszkańcy Strzałkowa należeli do parafii Św. Lamberta w Radomsku.


Według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego", kościół w Strzałkowie powstał już w 1411 roku. Miejscowa tradycja dopisała swoją historię do okoliczności powstania świątyni. Otóż niejaki Leonard Strzałkowski w roku 1410 wyruszył pod Grunwald, gdzie wykazał się męstwem i odwagą w bitwie z Krzyżakami. Powróciwszy do Strzałkowa dowiedział się, że jego żona wstąpiła do klasztoru, ponieważ zwątpiła w powrót męża. Leonard Strzałkowski ufundował we wsi kościół a sam został zakonnikiem. Cały majątek przekazał biskupom poznańskim.

W rzeczywistości funkcjonowała w Strzałkowie prebenda biskupów gnieźnieńskich. Po śmierci fundatora rezydowali tu w lecie prałaci i kanonicy. Na stałe przebywał tu tylko jeden kapłan, który miał za zadanie odprawiać trzy msze tygodniowo – za spokój duszy fundatora Leonarda Strzałkowskiego, "pro bono Respublicae" i "pro remissione peccatorum".

W Strzałkowie przebywało więc stosunkowo dużo kapłanów, kanoników i innych osób związanych z kościołem. Najsłynniejszą postacią jest Marcin Rusiecki zwany Izbieńskim z Izdebna herbu Róża. Był on scholastykiem krakowskim i kanonikiem gnieźnieńskim.

Z roku 1683 pochodzi znajdujący się w dalszym ciągu w kościele obraz zatytułowany "Panorama Strzałkowska". O obrazie pisaliśmy już tutaj. W kościele znajduje się także obraz olejny przedstawiający żonę Leonarda Strzałkowskiego, przebraną w strój zakonny, tablica epitafialna poświęcona słynnemu malarzowi Henrykowi Siemiradzkiemu (pisaliśmy o niej tutaj), tablice poświęcone wywodzącemu się z parafii ks. kan. Stanisławowi Kostce oraz proboszczowi ks. Stefanowi Koralowi.

Ołtarz główny w stylu wczesnobarokowym z początku XVII wieku poświęcony jest Madonnie z Dzieciątkiem.

Ks. Bonawentura Turski był prebendarzem kościoła w Strzałkowie w XVIII wieku. W 1742 roku został on archidiakonem gnieźnieńskim, ale zatrzymał dla siebie kanonię krakowską, probostwo na Spiżu oraz prebendę w Strzałkowie. Sfinansował on pokrycie kościoła dachówką, pomalował go w środku, zbudował ambonę oraz okazały chór i położył posadzkę z marmuru.

W 1765 roku prebendarzem został biskup łucki i brzeski Antoni Wołłowicz, który zaopatrzył kościół w bogate wyposażenie. Ostatnimi prebendarzami byli ks. Grzegorz Zachariasewicz (w roku 1812) i ks. Maciej Węgierski (do 1836 r.).

Okazuje się więc, że Strzałków i znajdująca się tam prebenda była atrakcyjnym miejscem dla księży. Wynika to z faktu, że prebenda strzałkowska była bogato uposażona a przy tym nie musiała spełniać żadnych obowiązków parafialnych, bo te zapewniała okolicznej ludności parafia Św. Lamberta w Radomsku. Oprócz kościoła w skład prebendy wchodziła połowa wsi Szczepocice oraz wieś królewska Orzechów wraz z młynem. Niezbędne w tym przypadku okazało się określenie zasad postępowania w przypadku opuszczenia kościoła (np. wskutek śmierci) przez aktualnego prebendarza. Regulował to przywilej króla Zygmunta III w roku 1697. Według niego patronami kościoła mieli być dwaj starsi członkowie herbu Poraj, którzy decydują o powołaniu nowego księdza w czasie wakatu.

Kościół w Strzałkowie był w XIX wieku jedną z trzech prebend podlegających parafii Św. Lamberta w Radomsku. Dwie pozostałe, znajdujące się w granicach miasta, to kościół Św. Marii Magdaleny i nieistniejący już dziś kościół Św. Ducha.

W XIX wieku wyznaczano kapelana odpowiedzialnego za kościół.  Byli nimi kolejno:
- mianowany w lipcu 1836 r. Wojciech Jędrzejewski (zmarł 26 stycznia 1837 r. na probostwie w Kwiatkowicach)
- ks. Stanisław Dabiński (12 maja 1837 – 10 czerwca 1839)
- ks. Jan Łochocki (10 czerwca 1839 – 11 grudnia 1852)
- ks. Antoni Kraszewski (31 stycznia 1853 – 10 lutego 1859)
- ks. Leon Offmański (10 lutego 1859 – 20 sierpnia 1859)
- ks. Ignacy Larecki (20 sierpnia 1859 – 1864).

W 1865 roku rząd przestał finansować kapelanów i władze kościelne zlikwidowały kapelanię w Strzałkowie. Od tej chwili utrzymanie kościoła spoczęło na barkach parafii Św. Lamberta. Kościołem zajmowali się też włościanie.

Oprócz kościoła, w Strzałkowie znajduje się także pochodząca z XX wieku kapliczka oraz siedem krzyży przydrożnych i misyjnych.

Ciąg dalszy, dotyczący powstania w 1937 roku parafii w Strzałkowie, opublikujemy wkrótce.