Wydano nową książkę o historii Radomska

W niedzielę odbyła się prezentacja książki Tomasza Andrzeja Nowaka pt. "Księgi metrykalne parafii św. Lamberta w Radomsku".

Pełny tytuł książki brzmi: "Księgi metrykalne parafii św. Lamberta w Radomsku. Cz. I: Księga zawartych małżeństw z lat 1735-1796". Gdyby jednak autor chciał przetłumaczyć dokładnie, co do słowa, tytuł z materiału źródłowego to problemem byłoby jego zapamiętanie, gdyż składa się on z kilkudziesięciu wyrazów.

Książka zawiera wykaz zawartych małżeństw z okresu od 22 stycznia 1735 do 27 stycznia 1796 roku. Prawie każdy zapis zawiera następujące dane - dzienną datę, imiona i nazwiska małżonków, miejscowości z jakich pochodzą, imiona i nazwiska świadków, imię i nazwisko duchownego, który udzielił sakramentu oraz kwotę uiszczonej opłaty. Te zapisy zostały zachowane w księdze metrykalnej dzięki temu, że w 1536 roku w dekrecie papieskim (a także innych późniejszych dokumentach kościelnych) nakazano prowadzenia tego typu rejestru.

Z przedstawionych danych można wyciągnąć ciekawe wnioski. Najczęściej pojawiający się wiek osób chcących wziąć ślub to 15, 16, 18, 20, 22 - w przypadku kobiet, i 20, 25, 26, 28 i 30 - w przypadku mężczyzn. Pewien wdowiec mając 34 lata ożenił się 22-letnią panną, inny miał 30 lat, a jego żoną została 15-latka. Jedna z wdów miała 40 lat i wyszła za kawalera 25-letniego. Innym razem 24-letnia wdowa poślubiła 40-letniego wdowca. Świadkami ślubu byli wyłącznie mężczyźni. W jednym przypadku obydwoma świadkami byli miejscowi duchowni.

Łącznie w omawianym okresie udzielono 2020 ślubów, choć aktów jest nieco więcej (dwa razy ślub uznano za nieważny, pewnego razu duchowny zaczął pisać akt już istniejący). Najwięcej ślubów udzielono w roku 1794 - 54.

Warto wiedzieć, że w tych latach parafia św. Lamberta obejmowała nie tylko cały teren miasta, ale również okoliczne wsie - Świerznica (zanikła wieś terytorialnie położona na terenie miasta, w pobliżu ul. Sienkiewicza w wokół torów kolejowych), Stobiecko Miejskie, Stobiecko Szlacheckie (zwane wówczas Stobieckiem Pańskim), Wierzbica, Rożny, Zdania, Golanki, Bogwidzowy, Młodzowy, Bartodzieje, Okrajszów, Płoszów, Piaszczyce, Kietlin, Orzechów, Orzechówek, Strzałków, Zakrzówek, Szczepocice, Radziechowice, Ładzice, Strzałkowiec oraz inne osady i przysiółki.

Miejscem udzielania ślubów był przede wszystkim kościół św. Lamberta. Ponadto udzielono ich w Strzałkowie, Dobryszycach i Stobiecku Miejskim.

Wykaz w książce powstał na podstawie oryginału przechowywanego w archiwum parafialnym kościoła św. Lamberta. Oryginał ma wymiary 32 na 19,5 cm i zawiera 164 strony zapisane po łacinie. Jego elektroniczna wersja znajdują się w Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej.

Księgi metrykalne to jeden z niewielu zwartych dokumentów dotyczących historii miasta tamtego okresu. Wcześniejsze dokumenty tego typu nie zachowały się w wyniku pożaru z 1624 roku. Księgi miejskie i ziemskie zaginęły podczas II wojny światowej. Wykaz małżeństw jest więc cennym źródłem dla historyków, genealogów i etnografów a także hobbystów. Możliwe, że ktoś znajdzie w książce nazwiska swoich przodków, o ile ma się pewność, że w tamtym okresie zamieszkiwali oni Radomsko lub okolice.

Książka ma 160 stron, miękką okładkę. Wydawcą jest Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Radomsku oraz Muzeum Regionalne im. S. Sankowskiego w Radomsku. Recenzentem był ks. prof. zw. dr hab. Jan Związek. Książka ukazała się w 200 egzemplarzach. W planach jest wydanie m.in. kolejnej części, dotyczącej następnych lat.

Spotkanie odbyło się w galerii Muzeum Regionalnego im. S. Sankowskiego i przybyło na nie blisko 70 osób.