Inspekcja Handlowa zakwestionowała w ubiegłym roku 1,72 proc. skontrolowanych próbek paliw płynnych. To minimalnie mniej niż w 2020 roku (1,88 proc.). Nieprawidłowości rzadziej dotyczyły benzyny niż oleju napędowego.
Inspekcja Handlowa kontroluje kilka rodzajów paliw ciekłych dostępnych na rynku. Należą do nich olej napędowy, benzyna, gaz LPG oraz biopaliwa. Pierwsze kontrole z 2003 roku ujawniły, że wymogów jakościowych nie spełnia aż 30 proc. pobieranych próbek. W kolejnych latach nieprawidłowości zmniejszały się, a przedsiębiorcy z większą dbałością zaczęli podchodzić do paliwa jakie sprzedają. Nie bez znaczenia był również wymiar kar, jaki mogli otrzymać za wprowadzanie do obrotu niezgodnego z prawem paliwa. Sprawiło to, że od 2016 roku poziom nieprawidłowości utrzymuje się poniżej 4 proc.
- W efekcie monitorowania polskiego rynku paliw ciekłych z roku na rok poprawia się ich jakość. Od kilku lat nieprawidłowości jakie wykrywamy oscylują na poziomie poniżej 4 proc. Pomimo systematyczności działań kontrolnych, odsetek paliw niespełniających wymagań jakościowych corocznie kształtuje się na innych poziomach. Mają na to wpływ różne czynniki, np. liczba skontrolowanych przedsiębiorców oraz pobranych próbek, a także zmieniające się wymagania jakościowe. W 2021 roku norm nie spełniało tylko niespełna 2 proc. próbek benzyn i oleju napędowego pobranych na stacjach paliwowych. Nieprawidłowości rzadziej dotyczyły benzyny niż oleju napędowego – mówi Tomasz Chróstny, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Jak przebiega kontrola?
Kontrola jakości paliw ciekłych odbywa się dwutorowo. Po pierwsze, Prezes UOKiK losowo wybiera stacje i wskazuje je odpowiedniej regionalnie Inspekcji Handlowej do kontroli – wydaje się, że ten sposób typowania najlepiej odzwierciedla rzeczywisty obraz jakości paliw w Polsce. Po drugie, IH sprawdza tych przedsiębiorców, wobec których były skargi lub informacje od organów ścigania, albo u których wcześniej wykryła nieprawidłowości. Kontrolą obejmujemy producentów paliw, hurtowników, magazynujących oraz przedsiębiorców prowadzących stacje paliw.
Kontrole w 2021 roku
Inspektorzy Inspekcji Handlowej pobrali w 2021 r. łącznie do badań 1565 próbek paliw ciekłych, w tym 779 próbek benzyn i 786 próbek oleju napędowego, na stacjach i w hurtowniach. Badań laboratoryjnych nie przeszło pozytywnie 27 próbek paliw ciekłych (22 próbki oleju napędowego, 5 próbek benzyny) co stanowi 1,72 proc. zbadanych próbek. Odsetek zakwestionowanych próbek paliw w poszczególnych województwach był wyraźnie zróżnicowany. Podczas losowych kontroli stacji paliw najwięcej nieprawidłowości stwierdziliśmy w województwach: kujawsko-pomorskim (3,17 proc.), warmińsko-mazurskim (2,22 proc.) i pomorskim (1,59 proc.). Natomiast w przypadku kontroli przedsiębiorców wybranych na podstawie m.in. informacji od Policji czy kierowców najwięcej nieprawidłowości wykryliśmy w województwie śląskim (14,58 proc.), opolskim (14,29 proc.), warmińsko-mazurskim (11,54 proc.) oraz kujawsko-pomorskim (10 proc.).
W ramach kontroli gazu skroplonego LPG inspektorzy pobrali 345 próbek i zakwestionowali tylko jedną z nich (0,34 proc.). Nie stwierdzili żadnych nieprawidłowości podczas kontroli hurtowni. Kontrola jakości lekkiego oleju opałowego przebiegła pomyślnie – wszystkie próbki spełniały wymagania jakościowe określone w rozporządzeniu (podobnie jak w latach 2013-2020).
Kwestionowane parametry
Od kilku lat na niskim poziomie utrzymuje się liczba nieprawidłowości związanych z przekroczoną zawartością siarki – zarówno w przypadku oleju napędowego, jak i benzyny.
Działania Inspekcji Handlowej
Inspekcja Handlowa wydała 6 decyzji o wycofaniu z obrotu paliw nie spełniających norm oraz przekazała do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki informacje dotyczące 23 przypadków naruszenia warunków udzielonych koncesji na obrót paliwami ciekłymi i przepisów prawa energetycznego. Prezes URE może nałożyć karę pieniężną na tych przedsiębiorców, którzy naruszają warunki koncesji, sprzedając paliwa niewłaściwej jakości.
IH przekazała również 23 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do właściwych miejscowo prokurator rejonowych. Obowiązujące przepisy przewidują surowe sankcje za obrót paliwem złej jakości – grzywnę w wysokości do 1 mln zł lub karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Inspektorzy przekazali również wyniki kontroli odpowiednim służbom - Krajowej Administracji Skarbowej oraz Policji. Prezes UOKiK wszczął 14 postępowań administracyjnych (w tym 5 dot. kontroli przeprowadzonych w 2020 r.) i wydał 15 decyzji (w tym 6 dot. kontroli z 2020 r.). Ponadto w maju i czerwcu 2021 r. przedstawił Komisji Europejskiej i Radzie Ministrów raporty dotyczące jakości paliw w Polsce w 2020 r.
Dla konsumentów
Konsumenci samodzielnie mogą sprawdzić jakość paliw na stacjach, które skontrolowano. Wystarczy zajrzeć na mapę paliw, dostępną na stronie internetowej Urzędu. Ponadto firma Neptis zintegrowała dane UOKiK z kontroli paliw ze swoją aplikacją nawigacyjną Yanosik. Można zweryfikować w niej stacje, które pozytywnie przeszły kontrolę jakości.
- Celem kontroli paliw dostępnych na stacjach jest zapewnienie im najwyższej jakości, a także bezpieczeństwa użytkowania dla konsumentów i przedsiębiorców. Zachęcamy wszystkich, których interesuje ta tematyka – dziennikarzy, portale, ale również aplikacje nawigacyjne do wykorzystywania danych z naszych działań. Wyniki kontroli są ogólnodostępne i na bieżąco aktualizowane – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Jeżeli podczas tankowania do pełna dystrybutor na stacji paliw wskazał ilość paliwa o kilka litrów większą niż mieści się w baku twojego pojazdu, zwróć się do Głównego Urzędu Miar. Inspektorzy Urzędu Miar mogą skontrolować wskazaną stację i sprawdzić, czy licznik w dystrybutorze wskazuje prawidłową ilość tankowanego paliwa.
Informacja: UOKiK
