Środa z profilaktyką: otyłość u dzieci

Cukier, otyłość, konsekwencje - raport NFZ

W przypadku osób poniżej 20. roku życia z otyłością zmaga się 13 proc. chłopców i 5 proc. dziewczynek, natomiast nadwaga dotyczy 31 proc. chłopców i 21 proc. dziewcząt.

Ok. 30 proc. dzieci w wieku 8 lat pije napoje gazowane co najmniej raz w tygodniu, a ok. 67 proc. nastolatków spożywa napoje energetyczne.

Czym jest otyłość i jak ją rozpoznać?

Otyłość to nieprawidłowe i nadmierne gromadzenie się tłuszczu w organizmie, które może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Do określenia prawidłowości masy ciała u dzieci do ukończenia osiemnastego roku życia stosowane są tabele lub siatki centylowe (osobne dla chłopców i dziewcząt). Zgodnie z obowiązującą definicją WHO:

• nadwaga występuje gdy wartość wskaźnika jest równa lub większa od 85 centyla;
• otyłość występuje gdy wartość wskaźnika przekracza 95 centyl. 

Nadwagi dziecka nie można lekceważyć, bo nadwaga to tzw. przedotyłość/stan przedotyłościowy.

Czynniki rozwoju otyłości

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak nieregularne spożywanie posiłków, zbyt duże porcje, zbyt mała ilość warzyw i owoców, spożywanie napojów słodzonych oraz żywności przetworzonej, podjadanie kalorycznych przekąsek.

• Zbyt mała aktywność fizyczna i siedzący tryb życia.
• Czynniki psychologiczne (stres, depresja, napięcie emocjonalne).
• Rodzinne skłonności do otyłości.
• Predyspozycje genetyczne.
• Niektóre konsekwencje zdrowotne otyłości mogą pojawić się w dzieciństwie, większość jednak pojawia się w wieku dorosłym. 

Konsekwencje otyłości

• Zaburzenia gospodarki lipidowej.
• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej z cukrzycą typu 2, insulinooporność.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Stłuszczenie wątroby.
• Bezdech senny.
• Zaburzenia kostno-stawowe związane z przeciążeniem kości i mięśni.
• Zaburzenia emocjonalne.
• Większa predyspozycja do chorób nowotworowych w wieku dorosłym.

Dzieci z otyłością mają mniejsze poczucie własnej wartości, miewają stany depresyjne oraz wykazują trudności w nawiązywaniu kontaktów. 

Profilaktyka otyłości

• Aktywność fizyczna – 60 minut dziennie.
• Spożywanie regularnie 4-5 mniejszych posiłków w ciągu dnia w gronie rodzinnym, a nie przed telewizorem.
• Zwiększenie spożycia pieczywa pełnoziarnistego, grubych kasz, płatków owsianych, warzyw i owoców odpowiednio do wieku dziecka.
• Ograniczenie spożycia przetworzonych produktów zbożowych (białe pieczywo, makarony pszenne), słodyczy i wysokokalorycznych przekąsek.
• Zastąpienie napojów słodzonych i soków wodą mineralną.
• Dbanie o odpowiednią długość i jakość snu.
• Wspieranie emocjonalne dzieci i zaangażowanie całej rodziny we wprowadzane zmiany

Darmowe plany żywieniowe dostępne są na www.diety.nfz.gov.pl a zestawy ćwiczeń na kanale YouTube Akademii NFZ

Otyłość w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia

WHO podaje, że dzieci w Polsce tyją najszybciej w Europie. Problem otyłości i nadwagi dotyczy 10 proc. dzieci i młodzieży na świecie.

Otyłe dziecko to otyły dorosły

U otyłego przedszkolaka prawdopodobieństwo pozostania otyłym w przyszłości jest ponad czterokrotnie większe niż u jego rówieśników o prawidłowej masie ciała.