Bieżące monitorowanie stanu zdrowia własnego i najbliższych to najlepszy sposób na wczesne wychwycenie anomalii, które mogą świadczyć o rozwijających się procesach chorobowych. Do dobrych praktyk należy regularne sprawdzanie parametrów takich jak temperatura, ciśnienie tętnicze krwi, poziom cukru czy saturacja. Choć obsługa przeznaczonych do wykonywania tych pomiarów urządzeń wydaje się prosta, to jednak pojawiać się mogą liczne wątpliwości. Poznaj odpowiedzi na 10 pytań najczęściej zadawanych lekarzom, pielęgniarkom i farmaceutom w związku z obsługą glukometru, ciśnieniomierza, pulsoksymetru i termometru.
Czy można kilka razy używać tego samego lancetu do nakłuwacza?
Nie. Zarówno lancety do nakłuwaczy, jak i igły do penów insulinowych, są sprzętem jednorazowego użytku. Tylko nowy lancet stanowi gwarancję higienicznego wykonania pomiaru. Wykorzystane już raz ostrze może stać się siedliskiem drobnoustrojów a ponadto ulega stępieniu, przez co kolejne wkłucie byłoby znacznie bardziej bolesne. Artykułów jednorazowych dla pacjentów szukaj tutaj: https://eplaster.pl/pl/c/DLA-PACJENTA/188.
Ile krwi muszę wycisnąć, żeby pomiar cukru był wiarygodny?
Niewiele. Do prawidłowego przeprowadzenia pomiaru wystarczy niewielka kropla. Czasami nawet uzyskanie takiej ilości może być problematyczne. Pamiętaj, aby nakłuwać ogrzaną opuszkę palca. Przed przystąpieniem do nakłuwania warto też pomasować palec, aby pobudzić krążenie. Nie staraj się na siłę wyciskać krwi z palca.
Dwa pomiary cukru w niedługim odstępie czasu dały bardzo różne wyniki. Jaka może być przyczyna?
Takie różnice mogą mieć wiele przyczyn. Najczęściej wkrada się błąd ludzki – np. nakłucie nakremowanej albo brudnej skóry czy wyciskanie krwi z palca na siłę. Na wynik pomiarów mogą również wpływać niektóre leki oraz nieprawidłowości w organizmie (np. nieprawidłowe stężenie erytrocytów, mocznika czy bilirubiny).
Jak ułożyć rękę do pomiaru ciśnienia?
Aby prawidłowo zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi, ramię, na które zakładamy mankiet, powinno znajdować się na wysokości serca. Najłatwiej osiągnąć taki stan siadając przy stole i podpierając na nim łokieć. Trzeba również pamiętać o rozluźnieniu mięśni w ręce z mankietem. Bardziej narażone na nieprawidłowe ułożenie ręki są ciśnieniomierze nadgarstkowe.
Który ciśnieniomierz jest lepszy – manualny czy automatyczny?
To zależy, kto będzie go używał. Profesjonaliści preferują ciśnieniomierze manualne, dające nieco bardziej precyzyjne wyniki i pozwalające dodatkowo przysłuchać się pracy serca. Do domowego użytku przez osoby nie mające wykształcenia medycznego, zdecydowanie lepsze są ciśnieniomierze automatyczne – wystarczająco precyzyjne a przy tym znacznie łatwiejsze w obsłudze.
Co może wpływać na rzetelność pomiaru ciśnienia?
Bardzo wiele czynników ma potencjał zaburzenia wyniku pomiaru. Przed przystąpieniem do pomiaru nie należy wykonywać intensywnych ćwiczeń fizycznych, pić kawy i alkoholu, palić papierosów ani nawet jeść. Po każdej z tych czynności należy odczekać co najmniej pół godziny. W trakcie pomiaru należy ograniczyć ilość ruchów do minimum, nie wolno także rozmawiać ani koncentrować się np. na telewizorze.
Jak działa pulsoksymetr?
To sprytne urządzenie jest w stanie zbadać nasycenie naszej krwi tlenem (czyli saturację) bez konieczności pobierania jej próbki. Jest to możliwe dzięki właściwościom światła. Diody pulsoksymetru emitują fale o precyzyjnie określonej długości a następnie bada, w jakim stopniu światło jest pochłaniane. Wartość ta różni się dla krwinek, w których hemoglobina połączyła się z tlenem, niż dla tych, które tlenu nie transportują.
Czy pulsoksymetr zadziała jeśli mam hybrydy/żele/tipsy?
Nie. Prawidłowe działanie pulsoksymetru opiera się na odbiciu światła, przechodzącego przez tkanki. Syntetyczny materiał na paznokciu oraz lakier będą ten pomiar w znaczącym stopniu zaburzać. Urządzenia nie da się też po prostu założyć na palec z bardzo długim paznokciem.
Czy termometr tradycyjny jest dokładniejszy niż elektroniczny?
Nie. To popularny mit. W rzeczywistości to termometry elektroniczne są dokładniejsze, bowiem krótki pomiar zmniejsza ryzyko wystąpienia zakłóceń. Dokładność termometry elektronicznego to ok. 0,1 – 0,3°C.
Jak skutecznie zmierzyć temperaturę niemowlakowi?
Najlepszy do tego będzie elektroniczny termometr bezdotykowy. Dziecko nawet nie musi wiedzieć, że właśnie dokonujesz pomiaru.
Jeśli chodzi o dbanie o swoje zdrowie, naprawdę nie ma głupich pytań. Lepiej upewnić się i wykonać wszystkie czynności poprawnie, niż ryzykować otrzymywanie nieprecyzyjnych wyników pomiarowych. Jeśli ten tekst nie rozwiał wszystkich wątpliwości, nie wahaj się skonsultować z lekarzem, pielęgniarką lub farmaceutą!