Choroba psychosomatyczna - co to takiego?

Jakie są przyczyny chorób psychosomatycznych?

Jako podstawowe przyczyny występowania choroby psychosomatycznej definiujemy trzy obszary: wrodzona szczególna osobnicza wrażliwość układu – struktury fizycznej (układ pokarmowy, układ sercowo-naczyniowy, układ oddechowy etc.). Nabyte - czynniki osobowościowe - usztywnione wzorce reagowania na sytuacje stresowe; wyuczone w procesie rozwoju i dojrzewania człowieka (historia, doświadczenia, warunkowanie). 

Połączenie dwóch poprzednich w historii człowieka. Przykład: wrażliwe dziecko skłonne do reagowanie płaczem na krzyk rodziców podczas kłótni. Dziecko uczy się, że gdy boli je brzuch rodzice poświęcają mu uwagę, ale przez skupienie się na dolegliwościach dziecka się nie kłócą. W ten sposób u takiego dziecka może wykształcić się skłonność do reagowania bólem brzucha na sytuacje konfliktowe, a sam objaw będzie sposobem do unikania konfliktów (wymówka dla podświadomości).

Rodzaje chorób psychosomatycznych

Już w 1950 r. badacz F. G. Alexander, który zajmował się badaniem powiązań ludzkiej psychiki ze stanem zdrowia fizycznego wyodrębnił listę chorób, które swoją genezę mają w znacznej mierze w kondycji psychologicznej chorego.  Lista tych schorzeń zwana „chicagowską siódemką” obejmuje:

• chorobę wrzodową żołądka;
• nadciśnienie tętnicze;
• astmę oskrzelową;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• zapalne choroby jelita grubego;
• nadczynność tarczycy;
• atopowe zapalenie skóry.

Współczesne badania i doświadczenia medyczne oraz psychologiczne wskazują jednak, że listę tych chorób możemy poszerzyć o zaburzenia odwołujące się do powstawania objawów w praktycznie każdym układzie ludzkiego ciała:

• problemy z wagą ciała, w tym otyłość;
• zaburzenia snu;
• zaburzenia łaknienia;
• migreny, bóle głowy;
• choroby układu krwionośnego, choroby serca; 
• tiki;
• uzależnienia behawioralne, lub od substancji;
• choroby autoimmunologiczne (toczeń, Hashimoto);
• problemy z potencją, zaburzenia erekcji;
• problem z płodnością.

Ze względu na rodzaj objawu, jego specyficzne ulokowanie w ciele chorego, oraz sposób odnoszenia do objawów przez chorego -  stosuje się klasyfikację zaburzeń somatycznych:

• zaburzenia somatyzacyjne (z somatyzacją);
• zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, niezróżnicowane;
• zaburzenia hipochondryczne;
• zaburzenia autonomiczne występujące pod postacią somatyczną; 
• uporczywe bóle psychogenne.

Leczenie - pomoc psychoterapeuty

Na początku istotne jest adekwatna diagnostyka lekarska, celem wykluczenia choroby fizycznej. Podstawową formą leczenia zaburzeń psychosomatycznych jest psychoterapia indywidualna. 

Pacjent jest w stanie nauczyć się rozumieć swoje emocje i lepiej sobie z nimi radzić. W trakcie terapii może poznać swoje konflikty i otrzymać pomoc, aby je rozwiązać. Co ważne będzie w stanie nauczyć się, jak i dlaczego ciało reaguje na istotne stresory z otoczenia, oraz jakie te reakcje – objawy somatyczne - napędzają mechanizmy obronne.