W związku z ogromnym zainteresowaniem i licznymi pytaniami zwiedzających dyrekcja Muzeum Regionalnego w Radomsku postanowiła przedłużyć dostępność wystawy czasowej „Szopki krakowskie".
Kto jeszcze wystawy nie odwiedził, może to zrobić do końca lutego, w godzinach pracy Muzeum. Wystawa pochodzi ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Szopka w wielu odmianach istnieje na całym świecie, jej początki sięgają kultu żłóbka betlejemskiego, a św. Franciszek z Asyżu nadał jej nową, atrakcyjną postać.
Szopka krakowska to smukła, wielopoziomowa, wieżowa i bogato zdobiona konstrukcja, zrobiona z lekkich, nietrwałych materiałów. Charakteryzuje się ona, zwłaszcza obecnie, nagromadzeniem zminiaturyzowanych elementów zabytkowej architektury Krakowa, fantazyjnie przetworzonych i połączonych. Szopka ma służyć za godne miejsce przedstawienia wielkiej tajemnicy Narodzin Syna Bożego. Powstała w XIX – wiecznym Krakowie, daleko odbiega od wszystkiego, co stworzyła w tej dziedzinie nie tylko Europa, ale i cały świat.
Zwyczaj budowania szopek w okresie Świąt Bożego Narodzenia wywodzi się z tradycji statycznych szopek świątecznych oraz jasełek, niegdyś wystawianych w kościołach w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Przeważnie były to stajenki betlejemskie na tle skalistego krajobrazu. Umieszczano w nich figurki Dzieciątka w żłobku, Maryi, Józefa.
Pierwsze szopki powstały w połowie XIX w. Tworzyli je cieśle, murarze z podkrakowskich okolic, głównie ze Zwierzyńca. Było to dla nich dodatkowe zajęcie w czasie martwego sezonu budowlanego. W okresie świąt chodzili ze swymi szopkami po domach. Od II połowy XIX w. wśród murarzy i robotników budowlanych w Krakowie zaczął powstawać swego rodzaju odrębny cech szopkarzy.
Były dwa rodzaje szopek: małe, bez teatrzyku, przeznaczone do postawienia pod choinki i duże, dochodzące nawet do trzech metrów, przystosowane do odgrywania przenośnego lalkowego widowiska ze specjalnie pisanymi tekstami i muzyką.
Tradycja odgrywania jasełek zanikła w czasie I wojny światowej. Dopiero w 1937 r. zorganizowano I Konkurs na Najpiękniejszą Szopkę Krakowską, który spowodował odrodzenie się tradycji budowania szopek. Muzeum Historyczne organizator Konkursu i Wystawy Pokonkursowej, kolekcjonuje szopki krakowskie od 1945 r. Obecnie posiada najbogatszą w świecie kolekcję szopek, która pozwala prześledzić rozwój i przemiany zachodzące w sztuce szopkarskiej: zarówno w doborze zastosowanego materiału, oświetlenia, konstrukcji, architekturze, sposobie zdobienia, kolorystyce, jak i rozmaitości postaci występujących w szopkach. Postaci symbolizujących czasy, w których żyjemy lub też przypominających o rocznicach i ważnych wydarzeniach z przeszłości.
Inspiracja zabytkami Krakowa, reprezentującymi różne style i epoki, owocowała dużą różnorodnością form architektonicznych krakowskich szopek. Właśnie ta wielość form i zgromadzenie różnych stylów w jednym obiekcie, stały się głównym atutem szopki krakowskiej, a zarazem stałym czynnikiem jej rozwoju. Czerpiąc inspirację z zabytków krakowskich szopkarze budowali szopki przypominające pałace z baśni. W wielu z nich odnajdujemy renesansowe attyki Sukiennic, szczyty gotyckich kościołów, kolorowe witraże i wiele innych krakowskich motywów.
Szopka krakowska będąca fantazją na temat architektury Krakowa i jego specyficznego klimatu, jest świetną lekcją historii, działającą na wrażliwość estetyczną i uczucia. Piękna przemyślana szopka, uczy, bawi i wzrusza.
Tekst: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
