WYBORY SAMORZĄDOWE 2010 - JAK GŁOSOWAĆ?

Wybory do samorządów już 21 listopada. Wybieramy wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, radnych. Lokale wyborcze otwarte będą od godz. 8 do 22. W odróżnieniu od wyborów prezydenckich i parlamentarnych głosujemy tylko w miejscu zamieszkania.

Ogólne zasady głosowania
Po pierwsze żeby głos był w ogóle ważny, należy przy wybranym kandydacie postawić krzyżyk „X”, a nie jakikolwiek inny znak. Krzyżyk, czyli dwie przecinające się linie, muszą się znaleźć w obrębie kratki, znajdującej się przy konkretnym kandydacie; nie obok, nad, ani  za nazwiskiem. Jeśli się pomylimy – nie ma możliwości otrzymania kolejnej karty. Dopiski poza kratkami nie mają żadnego znaczenia. Wytyczne, jak głosować, znajdują się na każdej karcie do głosowania. Można także pytać o to osoby z komisji wyborczej. Oczywiście nie mogą one sugerować kandydata.

Wybieramy wójta, burmistrza i prezydenta miasta
Wójt, burmistrz i prezydent miasta wybierani są w wyborach bezpośrednich (w tym systemie  głosujemy od 2002 roku). Głosujemy podobnie, jak na Prezydenta RP. Żeby wybory skończyły się w pierwszej turze, kandydat musi uzyskać więcej niż połowę ważnych głosów. W praktyce zazwyczaj są dwie tury. Do drugiej przechodzą tylko dwaj kandydaci z największą liczbą głosów. W drugiej turze zwycięża kandydat, który dostał więcej głosów. Aby oddać głos w tych wyborach należy postawić znak „X” w kratce obok nazwiska naszego kandydata.

Wybory do rad gmin i powiatów oraz sejmików wojewódzkich
Wybory w najmniejszych gminach (poniżej 20 tys.) odbywają się na zasadzie większościowej tzn. radnymi zostają ci, którzy zdobyli największą liczbę głosów. W każdym okręgu małej gminy wybiera się od jednego do pięciu radnych.  I tym razem głosujemy stawiając krzyżyk przy nazwisku kandydata. Można jednak wybrać więcej niż jedno nazwisko spośród wszystkich kandydatów, czyli z każdej, z list partyjnych. Górna granica zależy od tego, ilu kandydatów można wybrać w danym okręgu. W gmina wiejskich okręgiem zwykle jest sołectwo. W dużych gminach (powyżej 20 tys.) mandaty dzieli się na zasadzie proporcjonalności. To oznacza, że oddajemy głos na daną listę. Wyborca może postawić tylko jeden krzyżyk – przy nazwisku wybranego kandydata. Oznacza to, że oddał głos na listę, ale równocześnie wskazał na niej osobę z pierwszeństwem do uzyskania mandatu. Jeżeli znak „X” został postawiony przy nazwiskach dwóch lub więcej kandydatów z różnych list albo nie został postawiony w ogóle – głos jest nieważny.
Wybory do rady powiatu  i sejmiku wojewódzkiego są przeprowadzane na zasadach analogicznych do wyborów w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców.

Kto może głosować?
Zgodnie z art. 62 ust.1 Konstytucji RP prawo głosu w wyborach samorządowych ma każdy obywatel Polski, który najpóźniej w ich dniu ukończył 18 lat.
Ze względu na pojawienie się tzw. obywatelstwa Unii Europejskiej, ograniczoną możliwość głosowania mają osoby nie posiadające obywatelstwa polskiego, ale na stałe mieszkające w Polsce. Jednak wybierają one jedynie radnych gmin i wójtów (albo burmistrzów, prezydentów miast). Nie zagłosują w wyborach do rad powiatów i sejmików wojewódzkich.

Dlaczego nie można głosować poza miejscem zamieszkania?
Głosujemy w tym miejscu, w którym stale zamieszkujemy. Mieszkaniec Radomska wyjeżdżający na weekend np. do Gdańska, nie może brać udziału w głosowaniu na tamtejszych przedstawicieli władzy. Jest częścią innej wspólnoty samorządowej. Zapis prawny daje jednak możliwość  interpretacji. Otóż, osoby mieszkające na stałe np. w Warszawie, ale zameldowane w Radomsku mogą zagłosować w Warszawie, muszą jednak wpisać się do rejestru gminy, w której mieszkają. Żeby to zrobić trzeba złożyć pisemny wniosek w urzędzie gminy (w przypadku Warszawy - urzędzie dzielnicy). Od tego momentu wójt, burmistrz bądź prezydent ma trzy dni na rozpatrzenie wniosku. Jeśli decyzja będzie odmowna, można odwołać się do sądu rejonowego.

Termin drugiej tury wyborów wyznaczony jest na 5 grudnia 2010 roku.

Katarzyna Ososińska