W Radomsku, tak jak i w całym kraju uczczono 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej, zwanej Cudem nad Wisłą. 15 sierpnia – ta kartka w kalendarzu to również Święto Wojska Polskiego. W Radomsku wydarzenia z 1920 roku upamiętniono mszą świętą odprawioną w kolegiacie św. Lamberta oraz złożeniem kwiatów pod miejscami pamięci. Uroczystości, ze względu na panującą sytuację epidemiologiczną były skromniejsze niż w latach ubiegłych. Nie było defilady ulicami miasta.
Uczestnicy obchodów wśród których byli m.in. kombatanci, wicewojewoda łódzki Krzysztof Ciecióra, harcerze, przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń oraz samorządowcy wzięli udział w mszy świętej w intencji Ojczyzny, odprawionej w kolegiacie św. Lamberta. Po nabożeństwie złożyli kwiaty pod Pomnikiem Grobem Nieznanego Żołnierza, tablicą upamiętniającą marszałka Józefa Piłsudskiego – honorowego obywatela Radomska oraz pod tablicą pamięci uczniów - żołnierzy Gimnazjum im. Stanisława Niemca w Radomsku poległych za Ojczyznę w 1920 roku.
- Serdecznie dziękuję wszystkim za udział w uroczystości, a władzom Radomska za ich organizację. To bardzo ważne, by pamiętać o wydarzeniach z 1920 roku – mówił wicewojewoda łódzki, Krzysztof Ciecióra.
Dlaczego Święto Wojska Polskiego obchodzimy 15 sierpnia? Święto to obchodzimy na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej 1920 roku, która trwała od 13 do 25 sierpnia. Polskie wojsko odparło atak bolszewików. Jeden z ważniejszych epizodów starcia miał miejsce właśnie 15 sierpnia. Było to zdobycie przez kaliski 203 Pułk Ułanów sztabu 4. armii sowieckiej w Ciechanowie, a wraz z nim kancelarii armii, magazynów i jednej z dwóch radiostacji. Co więcej, 15 sierpnia to również liturgiczne święto Wniebowzięcia Matki Bożej.
Dla radomszczańskich harcerzy rok 1920 również był rokiem szczególnym. Powołano w Radomsku Komendę Miejską ZHP, na której czele stanął dh Józef Nalewajka. Na rozkaz przewodniczącego ZHP z 7 lipca odpowiedzieli harcerze, zaciągając się do „szwadronu łękawskiego” zgrupowanego koło Bełchatowa, w wchodzącego w skład 6 Pułku Ułanów. W nocy 16 lipca z Radomska do Warszawy wyjechali pierwsi ochotnicy. Wśród nich byli uczniowie Gimnazjum St. Niemca, będący jednocześnie harcerzami.
W „Gazecie Radomskowskiej” z 7 listopada 1920 roku ukazał się artykuł, którego fragment przytaczamy:
„Witajcie Młodzi Obrońcy! (…) Pamiętny jest dzień, w którym Ty młoda, ale wielka duchem, pełna miłości Ojczyzny, Drużyno Harcerska, opuściłaś mury Radomska (…), Dziś wracasz, Ukochana Drużyno, w wawrzynami na czole, a z bliznami (…) Wracasz, ale szeregi twoje niezupełne, pozostawiłaś ofiary na polu chwały, aby dać innym szczebel do zwycięstwa. Zostawiłaś na polach Surażskich, dalekich od nas, zwłoki drucha (pisownia oryginalna) Zygmunta Gasika, który zginął 28 lipca ugodzony dwoma kulami nieprzyjacielskiemi (…). W walkach następnych ciężkie rany odnoszą: Nowakowski Edward, Kwiatkowski Zygmunt, Kuchciak N., Dobrakowski Piotr, Koperski Walerjan, Majewski Leon drudzy jak Stefańczyk Zygmunt, Melcher Bolesław, Kurzynoga Adam, Starostecki Bogdan, Kępka Hipolit, Parzonka Saturnin, Jędrzejczyk Aleksander, Ślęzakiewicz Stefan i Barański Władysław dostają się do niewoli, a Cajzyk Zygmunt, Szubert Zygmunt, Winnicki Czesław, Czarnecki Aleksander, Mazur T., Szwedowski Jan, Nalewajko Józef i Orłowski giną bez wieści”.
Nazwiska niektórych uczniów – harcerzy widnieją na tablicy w klasztorze Franciszkanów.
(Na podstawie książki M. M. Stalka „Harcerstwo Radomszczańskie 1915-2005” opracowała hm. Anna Zatoń)
Program obchodów Święta Wojska Polskiego w Radomsku:
15 SIERPNIA
- godz. 18.00 - KONCERT ORKIESTRY DĘTEJ „EXPRESJA” - park Świętojański, ul. Brzeźnicka 5
16 SIERPNIA
- godz. 17.00 - Koncert Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego (wstęp za okazaniem wejściówki) - Miejski Dom Kultury w Radomsku.
WYSTAWY
• Bitwa Warszawska. Stulecie zwycięstwa - wystawa przygotowana przez Biuro Programu „Niepodległa” i Muzeum Wojska Polskiego (ekspozycja od 10.08. do 31.08.2020 r.) - Miejska Biblioteka Publiczna w Radomsku, ul. Narutowicza 4
• Wojna światów 1920. Bitwa Warszawska - wystawa książek ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Radomsku (ekspozycja od 10.08. do 31.08.2020 r.) - Miejska Biblioteka Publiczna w Radomsku, ul. Narutowicza
• Od 10 sierpnia - Galeria w oknie, wystawka Bitwa Warszawska 1920 roku - Muzeum Regionalne im. S. Sankowskiego w Radomsku, ul. Narutowicza 1
