Środa z profilaktyką: Zdrowie kobiet - Ciąża

Narodowy Fundusz Zdrowia w przygotowanym materiale edukacyjnym przypomina, jakie wykonać badania planując ciążę. Jakie szczególne uprawnienia przysługują kobietom w ciąży i w połogu? Kto może skorzystać z programu badań prenatalnych? Które ćwiczenia wykonywać w ciąży i po porodzie?

Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiety. Jeśli kobieta jest w ciąży, ma szczególne potrzeby i szczególne prawa.

Regularne badania to podstawa

Przed ciążą kobieta powinna wykonać:

• badanie ginekologiczne
• morfologię krwi i badanie moczu
• pomiar masy ciała
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• badanie ultrasonograficzne (USG)
• badanie piersi
• przegląd stomatologiczny
• inne badania zlecone przez ginekologa.

Przygotowanie do ciąży

Planując ciążę przyszli rodzice powinni zadbać o swoje zdrowie:

• odbyć kontrolną wizytę u ginekologa – lekarz określi ogólny stan Twojego zdrowia i wykluczy infekcje dróg rodnych
• wyleczyć zęby – niewyleczone zmiany próchniczne mogą stać się źródłem ogniska zakaźnego
• właściwie się odżywiać, kontrolować masę ciała i zrezygnować z używek – racjonalna dieta zapewni Ci właściwą liczbę kalorii i odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych. Z używek (tytoń, alkohol itp.) zrezygnuj całkowicie
• uprawiać aktywność fizyczną – pozwoli Ci to utrzymać dobrą kondycję także w trakcie ciąży
• przyjmować kwas foliowy – jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka
• mieć odpowiednie warunki do rozwoju ciąży – unikaj stresu, stosowane leki skonsultuj z lekarzem.

Szczególne uprawnienia

Jeśli kobieta jest w ciąży lub w połogu (czyli do 6 tygodni po porodzie), ma szczególne uprawnienia.

W ciąży ma prawo do:

• korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych w aptekach
• do bezpłatnych leków (oznaczonych jako leki „C”).

W ciąży i w połogu ma prawo między innymi do:

• świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i leczenia szpitalnego
• opieki położnej
• poradnictwa laktacyjnego
• diagnostyki prenatalnej
• wsparcia psychologicznego.

Opieka koordynowana nad kobietą w ciąży

NFZ wprowadził program kompleksowej opieki medycznej nad matką i dzieckiem w okresie ciąży, porodu oraz połogu (KOC). Można się do niego zgłosić na każdym etapie ciąży. W ramach KOC, w ośrodkach realizujących program, kobiecie i dziecku przysługuje:

• skoordynowana opieka w okresie ciąży, porodu i połogu oraz opieka nad dzieckiem do 6 tygodnia życia, którą sprawuje zespół lekarzy i położnych
• pełna dostępność do świadczeń zgodnie ze wskazaniami medycznymi
• świadczenia z zakresie poradnictwa ambulatoryjnego związane z porodem, a w przypadku wskazań medycznych – także hospitalizacja
• praktyczne i teoretyczne przygotowanie.
• U kobiet powyżej 35 roku życia ryzyko urodzenia dziecka z wadą wrodzoną wynosi około 3-5 proc. Część z tych wad można leczyć jeszcze na etapie ciąży. Dlatego tak ważna jest ich wczesna diagnostyka
• Kobiety po 35 roku życia mogą skorzystać z programu bezpłatnej diagnostyki prenatalnej w ramach Programu Badań Prenatalnych finansowanego przez NFZ. Program ma na celu identyfikację ryzyka wystąpienia wad płodu oraz ich wczesną diagnostykę, oraz, o ile to możliwe, podjęcie leczenia jeszcze w okresie płodowym.

Standard opieki okołoporodowej

Opieka nad kobietą w czasie ciąży i porodu musi być zgodna z przepisami. Wyznacza je rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.

Standardy określają:

• zakres świadczeń profilaktycznych
• zakres badań diagnostycznych i konsultacji medycznych wykonywanych u kobiet w okresie ciąży
• ramowy program edukacji przedporodowej
• zasady postępowania w trakcie porodu
• organizację opieki w okresie porodu.

Standard opieki okołoporodowej

W szczególnych sytuacjach kobieta objęta jest przepisami ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” z dnia 4 listopada 2016 r.