Dziś kolejna środa z profilaktyką. Tym razem przygotowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia cykl poświęcony jest profilaktyce jamy ustnej. Nieleczona próchnica to nie tylko problem stomatologiczny. Może wywołać wiele chorób i uszkadzać ważne organy.
Choroby jamy ustnej
- Ponad 50 proc. dzieci w wieku 3 lat ma próchnicę zębów.
- 60-90 proc. dzieci w wieku szkolnym ma ubytki w zębach.
- U 15-20 proc. dorosłych w wieku 35-44 lata występują choroby przyzębia (dziąseł), które prowadzą do utraty zębów.
- Ok. 30 proc. osób w wieku 65-74 lata ma problem z częściową lub całkowitą bezzębnością.
Czym są choroby jamy ustnej?
- Choroby jamy ustnej to stany patologiczne wywołane różnymi czynnikami chorobotwórczymi, przejawiające się zmianami morfologicznymi, anatomicznymi i fizjologicznymi.
- Najczęstsze choroby jamy ustnej to próchnica, zapalenie miazgi, zgorzel miazgi, ropnie i choroby przyzębia, zapalenia błony śluzowej, choroby dziąseł i nowotwory.
Próchnica zębów i choroby przyzębia
- Próchnica zębów to proces prowadzący do rozpadu twardych tkanek zęba, a w konsekwencji do powstania ubytku. Próchnica atakuje zęby mleczne i stałe, bardzo szybko postępując, zwłaszcza u dzieci. W efekcie nieleczenia próchnicy dochodzi do stanów zapalnych miazgi, zgorzeli i powstawania ropni.
- Choroba przyzębia to stan zapalny niszczący dziąsła i tkanki otaczające korzenie zębów. Główną przyczyną chorób przyzębia jest nagromadzenie bakterii płytki nazębnej. Powstała płytka drażni dziąsła, powodując ich zaczerwienienie, uwrażliwienie, opuchnięcie oraz powstawanie ropni tkanek otaczających.
Czynniki rozwoju próchnicy
- Obecność w jamie ustnej drobnoustrojów, które w wyniku metabolizmu węglowodanów wytwarzają kwasy. Kwasy wiążą i wypłukują pierwiastki istotne dla utrzymania zdrowych zębów (wapń, fosfor i fluor), w efekcie czego dochodzi do odwapnienia tkanek twardych zęba.
- Stany chorobowe wywołane przez drobnoustroje.
- Niewłaściwe nawyki żywieniowe (obecność cukrów prostych w spożywanym pokarmie).
- Złe nawyki higieniczne.
Na rozwój próchnicy wpływa także twardość zęba, jego budowa anatomiczna oraz ewentualne nieprawidłowości w ustawieniu zębów. Istotna jest również ilość wydzielanej śliny, gdyż ma ona działanie ochronne.
Od zębów do serca
Nieleczona próchnica, choroby przyzębia i inne infekcje jamy ustnej mogą powodować wiele schorzeń w tym zakażenia krwi, choroby układu krążenia, a także uszkadzać różne organy. Mogą przyczynić się do wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego, osierdzia, wsierdzia, zastawek serca, a także zawału. W wyniku zaburzeń odporności, namnażające się w jamie ustnej bakterie przenikając do układu krwionośnego wywołują zwiększoną agregację płytek krwi, a to może doprowadzić do powstawania skrzepów ze wszystkimi jej negatywnymi skutkami.
Naukowcy z Anglii i Nowej Zelandii twierdzą, że przed zawałem mięśnia sercowego i wylewem chroni… szorowanie zębów.
Próchnica i choroby przyzębia jako czynnik rozwoju chorób układu krążenia
Dobrym wskaźnikiem ogólnego stanu zdrowia, w tym serca, jest uzębienie. Wiele badań wykazało, że bakterie zaangażowane w rozwój próchnicy w jamie ustnej mogą przenikać do krwioobiegu i powodować podwyższenie poziomu białka C-reaktywnego – markera stanu zapalnego w naczyniach krwionośnych.
Profilaktyka
- Prawidłowe szczotkowanie zębów co najmniej 2 razy dziennie, najlepiej po każdym posiłku.
- Regularne wizyty u stomatologa (kontrola co 6 miesięcy, niezwłoczna interwencja w razie jakichkolwiek problemów).
- Wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych. Ograniczenie produktów o działaniu próchnicotwórczym: cukier, słodzone napoje, słodycze, ciasta, dżemy, kremy czekoladowe, soki. Spożywanie produktów, które bezpośrednio zapobiegają powstaniu próchnicy: mleko, niesłodzone przetwory mleczne, ryby, jaja.
Darmowe plany żywieniowe: diety.nfz.gov.pl
Higiena jamy ustnej
Staranne czyszczenie zębów to kluczowy czynnik sprzyjający ich zdrowiu. Celem jest niedopuszczenie do tworzenia się płytki nazębnej i/lub szybkie i dokładne jej usuwanie.
Do oczyszczania zębów niezbędne są następujące przybory: szczoteczka i pasta do zębów, nić dentystyczna, płyn do płukania jamy ustnej.
Elementy prawidłowego mycia zębów:
- szczotkowanie zębów zaczynaj od tyłu do przodu;
- ustawiaj szczoteczkę na zewnątrz zębów, pod kątem 45 stopni do dziąseł;
- zwracaj uwagę, aby szczoteczka dotykała zarówno zębów jak i dziąseł;
- szczotkuj delikatnymi ruchami okrężnymi na wszystkich powierzchniach;
- myj zęby co najmniej przez 2 minuty;
- pamiętają o czyszczeniu języka i ścianek jamy ustnej;
- oczyść za pomocą nici dentystycznej przestrzenie międzyzębowe i powierzchnie kontaktowe;
- płucz usta płynem do płukania.
