Środa z profilaktyką: osteoporoza

Osteoporoza

• Ponad 200 milionów osób na całym świecie dotkniętych jest osteoporozą.
• W Polsce na osteoporozę choruje ok. 2,8 mln osób, połowa zachorowań dotyczy osób w wieku 75-84 lata.
• Prawie 90% złamań nasady bliższej kości udowej oraz trzonów kręgów u kobiet i 70% u mężczyzn wynika z osteoporozy.
• Osteoporoza nie boli - nazywana jest „cichym złodziejem kości”. 

Czym jest osteoporoza?

Osteoporoza to choroba cywilizacyjna, charakteryzująca się zmniejszeniem i osłabieniem struktury mineralnej kości, a w rezultacie zwiększoną podatnością na złamania. Częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.

Wyróżniamy dwa rodzaje osteoporozy:

• pierwotna - występuje najczęściej, jest konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem.
• wtórna - jest wynikiem współistnienia innych chorób lub stosowania niektórych leków, może pojawić się w każdym wieku. 

Czynniki ryzyka osteoporozy

• Wiek.
• Niska masa kostna.
• Niska masa ciała.
• Przebyte złamanie bez istotnego urazu.
• Przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami obecnie lub w przeszłości.
• Palenie papierosów i picie alkoholu.
• Reumatoidalne zapalenie stawów.
• Nieodpowiednia dieta, uboga w wapń i witaminę D.
• Mała aktywność fizyczna.
• Niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.

Densytometria

Densytometia jest to badanie gęstości mineralnej kości (BMD). Jest bezpieczne i nie wymaga żadnego przygotowania.

Badanie przeprowadza się zazwyczaj w odniesieniu do kości, które najczęściej ulegają złamaniu w przebiegu osteoporozy (szyjka kości udowej, odcinek lędźwiowy kręgosłupa, kości przedramienia, kości nadgarstka).

Profilaktyka osteoporozy a dieta

Korzystne dla kości:

• mleko i produkty mleczne: kefir, jogurt sery twarogowe, żółte, feta - o obniżonej zawartości tłuszczu;
• owoce świeże i suszone (wszystkie);
• warzywa świeże i gotowane (zwłaszcza liściaste) sałata, rukola, jarmuż, brokuły, kapusta, kalafior, brukselka, kiełki, groszek zielony, nasiona roślin strączkowych. Warzywa warto
• jadać w postaci surówek z dodatkiem oleju rzepakowego lub oliwy;
• tłuste ryby morskie (łosoś, sardynki, makrela, śledź, szprotki, turbot, flądra) – świeże, mrożone, wędzone o małej zawartości soli;
• pieczywo razowe (graham, żytnie, orkiszowe, wieloziarniste) oraz kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna), ryż i makarony pełnoziarniste.

Niekorzystne dla kości:

• przetwory mięsne (wędliny) konserwowane fosforanami, a także słone wędliny;
• szczawiany zawarte m.in. w szczawiu, szpinaku, rabarbarze i botwinie;
• nadmierne spożycie tłuszczów zwierzęcych - zwiększają wydalanie wapnia z organizmu i obniżają jego przyswajanie z przewodu pokarmowego. 

Profilaktyka osteoporozy a ruch

Regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla utrzymania kości w zdrowiu. Powinniśmy poświęcić na nią co najmniej 30-60 minut dziennie w zależności od wieku. Zalecany przez ekspertów WHO program aktywności fizycznej seniorów, w którym bierze się pod uwagę ryzyko osteoporozy w tym wieku, powinien zawierać trzy elementy:

• ćwiczenia wytrzymałościowe - marsz, marszobieg, jazda na rowerze, nordic walking z intensywnością odpowiednią do stanu zdrowia i sprawności ogólnej ćwiczących;
• ćwiczenia siłowe - angażujące najważniejsze grupy mięśniowe tj.: brzucha, pleców, nóg i ramion.
• ćwiczenia rozciągające, równoważne i koordynacyjne.

Dobrze zaplanowany trening zmniejsza ryzyko złamań kości. Mocne mięśnie stabilizują znacznie postawę ciała i eliminują ryzyko upadku, a tym samym złamań osteoporotycznych.

Sprawdź, gdzie szukać poradni leczenia osteoporozy