Pszczoły i ich znaczenie dla bioróżnorodności, człowieka i klimatu

Praca warta miliardy 

Pszczoły to owady o bardzo istotnym znaczeniu dla środowiska naturalnego. Szacuje się, że to głównie one odpowiadają za zapylanie roślin w Europie. Przenosząc pyłki w ramach ekosystemu, zwiększają liczbę i jakość plonów. Praca pszczół w państwach wspólnoty europejskiej jest wyceniana nawet na 22 miliardy euro rocznie. Tym niewielkim owadom zawdzięczamy np. jabłka, brzoskwinie, gruszki, wiśnie, morele, śliwki, pomidory, paprykę, ogórki i wiele innych warzyw i owoców. Bez pomocy pszczół nie mogłyby efektywnie rosnąć m.in. klony, wierzby i topole. 

Maleńkie pszczoły są częścią łańcucha pokarmowego dla co najmniej kilkudziesięciu gatunków ptaków, pająków i owadów. A także produkują miód uważany za słodką przekąskę. Oprócz ludzi z działalności pszczół korzyści czerpią dzikie zwierzęta, dla których owoce z części z zapylonych roślin to naturalne źródło pożywienia. 

Populacja pszczół spada

W ostatnich zimach śmiertelność kolonii pszczół miodnych w Europie wzrosła średnio o około 20% (od 1,8% do 53% w zależności od kraju). Spadek pszczelej populacji to złożony proces. W części niezależnej od człowieka wynika z chorób powodowanych przez inwazyjne gatunki pasożytów. W przypadku działalności ludzi jest natomiast skutkiem zatrucia pestycydami na szeroką skalę stosowanymi w rolnictwie czy zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza przez dzikie wysypiska śmieci.

Zapraszamy do obejrzenia filmu pod linkiem:  https://www.youtube.com/watch?v=4ZfQIdGJvWs

Zmniejszanie populacji pszczół to problem, który można rozwiązać jedynie poprzez drobne, aczkolwiek zmasowane działania. Jednym z nich jest udostępnianie owadom przestrzeni do życia w każdym możliwym miejscu, np. na balkonach lub parapetach. Wystarczy posadzić tam nektarodajne rośliny, takie jak: szałwia, macierzanka bądź nagietek. Sztuczne środki ochrony roślin zastąpmy kompostem i nie wypalajmy traw, które mogą dać schronienie owadom. Coraz popularniejsze staje się również lokalizowanie uli na dachach biurowców, bloków bądź w ogrodach przynależnych do budynków administracji rządowej. 

Sztandarowe działania Unii Europejskiej ukierunkowane na ochronę przyrody zaplanowane zostały w Strategii na rzecz bioróżnorodności 2030. Zawarte w nich cele koncentrują się na próbie odwrócenia degradacji i odbudowie ekologicznego zróżnicowania gatunków w UE. Jednym z elementów tego procesu jest dbałość o pszczoły.

W ramach Wspólnej Polityki Rolnej, która jest ściśle powiązana ze Strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 i przyczynia się do realizacji jej celów, przewidziano szereg działań na rzecz pszczelarstwa. Wśród nich są usługi doradcze, pomoc techniczna, szkolenia, informacje i wymiana najlepszych praktyk, w tym poprzez tworzenie sieci kontaktów czy wsparcie modernizacji gospodarstw pasiecznych, które poprawi ich konkurencyjność oraz opłacalność, a w dłuższej perspektywie poprawi atrakcyjność podejmowania tego rodzaju działalności. 

Inne przykłady to działania mające na celu zachowanie lub zwiększenie obecnej liczby uli w Unii Europejskiej, w tym hodowla pszczół oraz działania służące poprawie jakości produktów pszczelich.

Więcej informacji na temat wsparcia sektora pszczelarskiego, znaleźć można w dokumencie przygotowanym przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.