ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest zaburzeniem, które często kojarzy się z dziećmi, jednak coraz częściej diagnozuje się je również u dorosłych. Z badań wynika, że ADHD występuje u około 5-10% dzieci i młodzieży oraz u około 3-5% dorosłych. Dla wielu takich osób, które dorastały bez właściwej diagnozy, ADHD może być źródłem wielu trudności w życiu osobistym i zawodowym. - Zrozumienie tego zaburzenia, jego objawów oraz strategii radzenia sobie z nim, jest kluczowe dla poprawy jakości ich życia tych osób – mówi dr n. med. Sławomir Adam Wolniak, specjalista psychiatra, prezes Wolmed Sp. z o.o. Szpital i Poradnie.
Osoby dorosłe z ADHD (zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) mogą doświadczać wielu trudności, które wpływają na różne aspekty ich życia. Wśród nich są m.in.:
- Trudności z koncentracją i uwagą
Dorośli z ADHD często mają problem z utrzymaniem koncentracji na zadaniach, szczególnie, jeśli są one monotonne lub nieinteresujące. Mogą łatwo rozpraszać się przez zewnętrzne bodźce, chociażby dźwięki, ruchy, czy własne myśli. Ta trudność może wpływać na ich zdolność do efektywnego wykonywania pracy i codziennych obowiązków.
- Problemy z organizacją i zarządzaniem czasem
Jednym z najbardziej uciążliwych objawów ADHD jest brak umiejętności organizacyjnych. Osoby z ADHD mogą mieć trudności z planowaniem, ustalaniem priorytetów i dotrzymywaniem terminów. Często mają skłonność do odkładania rzeczy na później, co prowadzi do narastającego stresu i chaosu w życiu codziennym.
- Impulsywność
Impulsywność może objawiać się na wiele sposobów, w tym poprzez przerywanie innym, podejmowanie pochopnych decyzji bez rozważenia konsekwencji, czy trudności w oczekiwaniu na swoją kolej. Impulsywne zachowania mogą prowadzić do problemów w relacjach interpersonalnych oraz trudności zawodowych.
- Nadmierna aktywność i niepokój
Choć nadmierna aktywność fizyczna jest bardziej charakterystyczna dla dzieci z ADHD, dorośli również mogą odczuwać wewnętrzny niepokój i trudności w relaksacji. Mogą czuć się niespokojni, co prowadzi do potrzeby ciągłego ruchu lub trudności w siedzeniu w jednym miejscu przez dłuższy czas.
- Problemy z pamięcią roboczą
Osoby z ADHD często mają trudności z pamięcią roboczą, co oznacza, że mogą zapominać o ważnych informacjach lub mieć trudności z przetwarzaniem wielu informacji naraz. Może to prowadzić do pomijania istotnych szczegółów, czy zapominania o umówionych spotkaniach.
- Niskie poczucie własnej wartości
Dorośli z ADHD często zmagają się z niskim poczuciem własnej wartości, wynikającym z wieloletnich doświadczeń niepowodzeń, krytyki i frustracji. Bywa, że czują się mniej kompetentni i bardziej podatni na negatywne opinie na swój temat, co wpływa na ich ogólne samopoczucie i motywację.
- Problemy w relacjach interpersonalnych
Trudności w relacjach mogą wynikać z impulsywności, zapominania ważnych dat, braku uwagi podczas rozmów, a także trudności w zarządzaniu emocjami. Te wyzwania mogą prowadzić do konfliktów, nieporozumień i napięć w związkach, przyjaźniach i relacjach zawodowych.
- Trudności w życiu zawodowym
Na rynku pracy osoby z ADHD mogą mieć trudności z utrzymaniem pracy, terminowym wykonywaniem zadań, radzeniem sobie ze stresem, a także zmagać się z wykonywaniem rutynowych zadań, zarządzaniem czasem czy organizacją pracy, co może wpływać na ich wydajność i satysfakcję zawodową.
- Problemy z regulacją emocji
Dorośli z ADHD często mają trudności z regulacją emocji, co objawia się m.in. gwałtownymi wybuchami gniewu, frustracją, niecierpliwością czy nagłymi zmianami nastroju. Te problemy nie pozostają bez wpływu na relacje interpersonalne i ogólne samopoczucie emocjonalne.
- Ryzyko innych zaburzeń psychicznych
Ponadto osoby z ADHD są bardziej narażone na rozwój innych zaburzeń psychicznych, takich jak lęk, depresja, zaburzenia nastroju czy uzależnienia. Współwystępowanie tych zaburzeń może dodatkowo komplikować diagnozę i leczenie ADHD.
Rozpoznanie ADHD u osób dorosłych może być trudne, ponieważ objawy tego zaburzenia mogą nakładać się na inne problemy zdrowotne, takie jak lęk, depresja czy zaburzenia nastroju. Proces diagnozy zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i oceny historii życia pacjenta. Specjaliści często korzystają z różnorodnych kwestionariuszy i testów psychologicznych, aby ocenić stopień nasilenia objawów oraz wykluczyć inne możliwe przyczyny problemów. W niektórych przypadkach diagnoza może wymagać współpracy z rodziną lub partnerem pacjenta, którzy mogą dostarczyć dodatkowych informacji na temat jego zachowania i funkcjonowania.
Leczenie ADHD u dorosłych jest zazwyczaj wieloaspektowe i może obejmować farmakoterapię, terapię behawioralną oraz różne strategie zarządzania codziennymi wyzwaniami. Skuteczne, w zmniejszaniu objawów ADHD, poprawie koncentracji i funkcji wykonawczych mogą być też leki, przepisywane przez lekarza psychiatrę. Ważne jest, aby leczenie farmakologiczne było ściśle monitorowane przez specjalistę, by uniknąć ewentualnych skutków ubocznych i dostosować dawkę do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Z kolei terapia poznawczo-behawioralna pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne wzorce myślenia, a także rozwijać skuteczne strategie radzenia sobie z codziennymi trudnościami. Przy pomocy terapeuty pacjent może opracować plany działania, mające na celu lepszą organizację życia, zarządzanie czasem, priorytetami, a także sposoby radzenia sobie z impulsywnością. Ważne jest również dbanie o zdrowy styl życia, w tym regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę oraz odpowiednią ilość snu, ponieważ te czynniki mogą znacząco wpływać na nasilenie objawów ADHD.
Wsparcie społeczne od rodziny, przyjaciół i grup wsparcia może również odgrywać kluczową rolę w radzeniu sobie z ADHD. Dzielenie się doświadczeniami i uzyskiwanie wsparcia emocjonalnego od innych, którzy rozumieją wyzwania związane z ADHD, może być niezwykle wartościowe.
więcej na: www.wolmed.pl
