Spojrzenie w przeszłość fotografii polskiej oraz Radomska i okolic

Emil Żyła, to artysta fotografik (AFRP) i członek Towarzystwa Fotograficznego im. Edmunda Osterloffa od ponad 40 lat, który postanowił zgromadzonej publiczności przybliżyć historię fotografii polskiej oraz lokalnej.

Prelegent w swoim wystąpieniu rozpoczął, co może być dziwne, zważywszy, że tematyka dotyczy fotografii od czasów starożytnych i tzw. irydodiagnostyki, czyli odczytywaniem chorób z oczu.

Kolejnym etapem rozwoju "prafotografii" była powstała już w średniowieczu camera obscura (z łac. ciemna komnata), którą wykorzystywali malarze w tym m.in. Leonardo da Vinci.

Prekursorką fotografii była dagerotypia, której istnienie ogłosił publicznie Louis Jacques Daguerre 7 stycznia 1939, data ta uważana jest za symboliczny początek fotografii.

Fotografia w XIX wieku nie była dostępna dla amatorów, ze względu na ceny, które wiązały się z tym zajęciem oraz znacznych rozmiarów aparatów, dodatkowo długi czas naświetlania powodował konieczność unieruchomienia fotografowanego obiektu (także osoby) na kilka minut.

Ogromnym postępem było wynalezienie filmu fotograficznego i obiektywu typu ansastygmatowego pod koniec XIX wieku.

Wśród najważniejszych polskich fotografów Emil Żyła wymienił: Karola Bayera (XIX wiek), Henryka Mikolascha, Józefa Świtkowskiego i Rudolfa Hubera (związanych z Lwowskim Towarzystwem Fotograficznym powstałym w 1891 roku), Jana Bułhaka, Edmund Osterloff i Józef Kuczyński (tworzący już przed wybuchem I wojny światowej, choć szczególnie uznanych w okresie międzywojennym).

Odrodzenie fotografii polskiej nastąpiło po zakończeniu II wojny światowej, kiedy powstawały w kraju liczne Towarzystwa Fotograficzne (w tym Radomszczańskie w 1962 roku) oraz zaczęła się ukazywać prasa fotograficzna na masową skalę ("Foto", "Przegląd Fotograficzny", "Fotografia").

W odniesieniu do fotografii w Radomsku i jego okolicach, to prócz doskonale znanego wszystkim Edmunda Osterloffa, prelegent wspomniał o Stefanie Ostrowskim z Maluszyna, który wykonał wiele fotografii członków swojej rodziny i pracy w majątku Ostrowskich-Potockich (w tym w cukierni w Silniczce).

Na uwagę zasługuje także Stanisław Janiszewski ps. Kodak (1923-2003), który wykonał wiele fotografii podczas II wojny światowej, a które zostały zaprezentowane publicznie podczas wystawy w Muzeum Regionalnym w Radomsku w 1996 roku. Prelegent zdradził, że Janiszewski poznał Edmunda Osterloffa, choć nie chciał na jego temat wiele zdradzić. Grób Stanisława Janiszewskiego znajduje się na Cmentarzu Starym.

W rozmowie zapytany o źródła do dziejów fotografii lokalnej, z których korzystał Emil Żyła powiedział: - Są to zbiory własne gromadzone przez wiele lat, wzmianki w prasie i literaturze. Niestety jest ich bardzo niewiele. Natomiast zapytany o znanego na świecie i w Polsce fotografa związanego z naszym miastem: - Niestety poza Edmundem Osterloffem, który żył i pracował w Radomsku przez ponad 12 lat nie natrafiłem na taką osobę.

Wystąpienie Emila Żyły poprzedził wstęp ze strony prezesa Towarzystwa Fotograficznego w Radomsku - Marcina Kwarty, który poinformował przybyłych, iż "wystąpienie to rozpoczyna organizowany przez Towarzystwo cykl spotkań poświęconych fotografii. Kolejne spotkanie z radomszczańskimi fotografikami zaplanowane jest już na kwiecień. Spotkania takie będą również miały charakter warsztatowy."

Na spotkaniu obecnych było około 20 osób, z których większość stanowili członkowie TFR, czyli osoby szczególnie zainteresowane wszelkimi niuansami związanymi z fotografią i jej historią. Jednakże może na uwagę zasługuje chęć wyjścia poza swoje grono do szerszej publiczności i przekazania jej swojej wiedzy i pasji, o czym świadczy organizacja niniejszego wykładu w Galerii Muzeum Regionalnego w Radomsku.

Wykład ten należy uznać za cenny przyczynek do dziejów fotografii, zarówno jako sztuki jak i jako rzemiosła.