Różewicz Open Festiwal w pigułce

Spektaklem „Lament. Pamięci Tadeusza Różewicza" rozpoczął się 6 października teatralny Różewicz Open Festiwal. Przedstawienie w reżyserii Ewy Wycichowskiej i Janusza Stolarskiego zaprezentowali artyści Polskiego Teatru Tańca w Poznaniu. "Lament" rozumiany jest tu wielorako. Jako zagadnienie wielopłaszczyznowe odnoszące się zarówno do kwestii osobistych, jak i rodzaju stanu psychicznego oraz emocjonalnego, który dotyka artystę w relacji z dziełem i jego oceną. Jest więc to także indywidualny dialog każdego z twórców spektaklu z różewiczowską „raną". Twórców interesuje wniknięcie w transgresywny świat, jaki rodzi się między przestrzenią traumy a przestrzenią dzieła, które pełni terapeutyczny, a zarazem ekspiacyjny charakter. Istota intymności wyznania zawarta w utworach składających się na tom Różewicza, stała się dla twórców spektaklu inspiracją do działania, zmierzającego do podjęcia pracy nad wybranymi wątkami i motywami, które w sposób kreacyjny wpisuje dzieło w strukturę gatunkową teatru tańca. Równoważąc znaczenie słowa i ruchu, budując strukturę dramaturgiczną ze znaku semantycznego i znaku ciała, twórcy spektaklu, myślą o dychotomii świata i dychotomii sztuki.

Choreografia i reżyseria:Ewa Wycichowska. Reżyseria i główna rola aktorska: Janusz Stolarski. Obsada: Andrzej Adamczak, Urszula Bernat - Jałocha, Fabian Fejdasz, Agnieszka Fertała, Julia Hałka, Paulina Jaksim, Zbigniew Kocięba, Jerzy Kaźmierczak, Katarzyna Kulmińska, Paweł Malicki, Marcin Motyl, Joanna Polowczyk, Michał Przybyła, Adrian Radwański, Katarzyna Rzetelska, Sandra Szatan, Dominik Więcek, Emily Wong.

W piątek 7 października w Galerii MDK i foyer MDK, odbyło się otwarcie wystaw: zdjęć autorstwa Adama Hawałeja oraz plakatów teatralnych do sztuk Tadeusza Różewicza pt. ”Teatr Różewicza w Polsce i na świecie” ze zbiorów Elżbiety Małeckiej. Czarno-białe i kolorowe fotografie autorstwa Adama Hawałeja pokazują poetę w sytuacjach oficjalnych i prywatnych – podczas spotkań z czytelnikami, w teatrze, na spacerach, w domu. (Galeria MDK). Natomiast dwadzieścia plakatów z kolekcji Elżbiety Małeckiej – archiwistki, bibliotekarki Teatru Polskiego we Wrocławiu, prezentuje graficzne interpretacje sztuk Tadeusza Różewicza w Polsce i na świecie.

Również 7 października odbyło się spotkanie tłumaczy z dwóch kręgów językowych: niemieckiego i angielskiego, których łączy przekład wspomnieniowego tomu „Matka odchodzi". W MDK Radomsko gościliśmy Bernharda Hartmanna, Barbarę i Tonyego Howarda oraz moderatorkę spotkania Marię Dębicz.

Bernhard Hartmann - studiował slawistykę, polonistykę i germanistykę. Tłumaczył poezję Tadeusza Różewicza i tom „Matka odchodzi". Przekłada z polskiego na niemiecki teksty z dziedziny beletrystyki i humanistyki.
Barbara Howard - tłumaczka, przełożyła w 2013 r. tom „Matka odchodzi" (ang. „Mother Departs"). Przedmowę napisał Tony Howard - szekspirolog, teatrolog.

Inscenizację jednego z najbardziej wstrząsających dzieł T. Różewicza - "Matka odchodzi" obejrzeli radomszczanie 7 października podczas Różewicz Open Festiwal. "Matka odchodzi" książka poetycka – na którą składają się wiersze, fotografie, wspomnienia, fragmenty dziennika – jest niezwykle intymnym i wzruszającym zapisem własnej pamięci o matce, próbą kontaktu z nią: to notatki z odchodzenia najbliższej osoby w życiu. Matka odchodzi jest tekstem boleśnie prawdziwym, głęboko ludzkim – ale i polifonicznym, niejednoznacznym, pisanym jakby przez kogoś zagubionego w mroku, pozbawionego ciepła, przewodnika, Matki właśnie.

Spektakl w wykonaniu Ośrodka Praktyk Teatralnych "Gardzienice" to próba teatralnego oddania stanu, w jakim znalazł się bohater po śmierciu Matki. Znajdujemy go w starym mieszkaniu Matki, gdy próbuje uporządkować przedmioty, jakie po niej zostały. W pozornie chłodny proces katalogowania wdzierają się emocje – niewyrażalna tęsknota za matką i wyrzuty sumienia do siebie samego. Każda, nawet najprostsza rzecz, wywołuje kolejne wspomnienia, wskrzesza coraz bardziej zamazującą się postać Matki. Nawet już słychać jej piękny, śpiewający głos, widać zarysy twarzy. To wspomnienie czy prawda, duch czy ciało? W końcu – jak pisze poeta – "Oczy matki spoczywają na mnie..." - Michał Zdunik

Adaptacja sceniczna i reżyseria: Michał Zdunik, scenografia: Dorota Budacz,muzyka: Michał Zdunik, występują: Małgorzata Wojciechowska, Łukasz Borkowski,fortepian/fisharmonia: Katarzyna Wesołowska.

W spektaklu wykorzystano następujące utwory Tadeusza Różewicza: teksty z książki poetyckiej "Matka odchodzi" oraz wiersz "Czas na mnie".Licencja na wystawienie utworu została wydana przez Stowarzyszenie Autorów ZAIKS. Produkcja: Staniewski/Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice".

Maria Dębicz - historyk teatru, przez wiele lat związana z Teatrem Polskim we Wrocławiu. Zajmuje się recepcją twórczości Tadeusza Różewicza. Autorka scenariuszy wystaw, filmów dokumentalnych, spektakli poetyckich, seminariów, realizowanych w Polsce i za granicą.

W sobotę, 8 października w ramach Różewicz Open Festiwal Radomsko 2016 w Miejskim Domu Kultury w Radomsku ogłoszono laureata VIII Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Janusza Różewicza.

Do konkursu przystąpiło 128 autorów. Jury w składzie Bohdan Zadura, Dorota Koman i Ireneusz Kaczmarczyk wybrało 6 finalistów. Byli to: Anna Błasiak z Wielkiej Brytanii, Jakub Bogucki z Wrocławia, Marcin Królikowski z Warszawy, Joanna Nowak z Płocka, Piotr Machul z Warszawy oraz Marzena Jaworska z Warszawy 

Zdaniem jury najlepszy w tym roku okazał się Piotr Machul z zestawem wierszy pt. "Ultimatum". Wyróżnienie zdobyli Marcin Królikowski z zestawem wierszy "Jasnonienawidzenia" oraz Joanna Nowak ze zbiorem "Trzynasta noc poślubna".

Laureat zyskał wiele pozytywnych opinii od jury. Zdaniem oceniających, jego twórczość bardzo trafnie opisuje współczesny świat, co sprawia, że jego wiersze dla Czytelnika są bardzo wartościową lekturą. Główną nagrodą jest wydruk zwycięskiego tomiku wierszy.

Kolejna prezentacja teatralna (8 października)  w ramach Różewicz Open Festiwal 2016 to przedstawienie Teatru im. A. Mickiewicza w Częstochowie pt. "W starych dekoracjach". Spektakl jest praktycznie nową sztuką, powstałą z wielu tekstów Tadeusza Różewicza. Autorem adaptacji i reżyserem przedstawienia jest Igor Gorzkowski. Motywem przewodnim jest podróż do Włoch i powrót do własnej przeszłości głównego bohatera. W tę postać wciela się Henryk Talar, to on podsunął reżyserowi pomysł, by przy konstruowaniu opowieści skoncentrować się na relacjach bohatera z kobietami z przeszłości.

"W starych dekoracjach" wg tekstów Tadeusza Różewicza, adaptacja reżyseria - Igor Gorzkowski, scenografia - Honza Polivka, kostiumy - Magdalena Dąbrowska, muzyka – Piotr Tabakiernik, ruch sceniczny – Iwona Pasińska, asystent reżysera – Sylwia Karczmarczyk
obsada: Henryk Talar, Maciej Półtorak, Sylwia Karczmarczyk, Iwona Chołuj, Teresa Dzielska, Agata Hutyra, Małgorzata Marciniak, Agnieszka Łopacka, Cecylia Putro, Mateusz Trzmiel (gościnnie).

95. rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza radomszczanie uczcili wspólnym czytaniem Jego poezji. 9 października, w kawiarni Kofeina (Era Park Handlowy) wybrane wiersze czytali: Prezydent Miasta Radomska - Jarosław Ferenc, Wiceprezydent Miasta Radomska - Małgorzata Kańska - Kipigroch, Krystyna Michalska - koordynator festiwalu (MDK Radomsko), Radny Rady Miejskiej - Robert Lewandowski, Naczelnik Wydziału Edukacji i Kultury Urzędu Miasta Radomska - Wioletta Marcinkowska, Naczelnik Wydziału Informacji i Promocji Urzędu Miasta Radomska - Paulina Grabowska, Ewa Kaczmarczyk (Fundacja "Aktywne Centrum Edukacji Uniwersytet Otwarty Dla Każdego"), Elżbieta Stępień (pedagog i poetka), Sylwia Włodarczyk (Niezależna Telewizja Lokalna Radomsko), Tadeusz Olczyk (Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana ), Mieczysław Zyskowski (Sekretarz Gminy Żytno).

"Zapisane" - czytanie performatywne w reżyserii Anny Wieczur-Bluszcz wysłuchali i obejrzeli radomszczanie również 9 października, w 95.rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza. Czytali: Przemysław Bluszcz i Kamil Suszczyk, multimedia - Krzysztof Pawlik.

„Zapisane" to opowieść o najstarszym z braci Różewiczów - Januszu. Zapisane przez niego słowa tworzą wyjątkowy autoportret - niedokończony, ale trwały. Wiersze i listy Janusza Różewicza stały się dotkliwym świadectwem losu całego pokolenia. Przerwane marzenia, niezaspokojone pasje i pożądania, niezrealizowane ambicje i talenty, niespełnione miłości, niedokończone życia... ale ocalone od zapomnienia, bo zapisane.

"Akt przerywany" - manifest niesceniczności teatru realistycznego spod pióra Tadeusza Różewicza. 9 października 2016 w ramach Różewicz Open Festiwal radomszczańska publiczność obejrzała spektakl Teatru im. C. Norwida w Jeleniej Górze w reżyserii Rolfa Alme. "Akt przerywany" to jedyna w swoim rodzaju sztuka o pisaniu sztuki, a dokładniej dramat o niemożliwości stworzenia tekstu dla współczesnego teatru. W rękach norweskiego reżysera Rolfa Alme zamienił się w wielogłosową, śmieszną, czasem i groteskową formę teatralną.

W poniedziałek 10 października  organizatorzy festiwalu zaprosili  na warsztaty literackie - „Przetwory poetyckie”. to warsztaty kreatywnego pisania i ekspresji scenicznej, Korzystające z technik literackiego kolażu, remixu i cytatu uczestnicy "przetwarzali" poezję Tadeusza Różewicza. Punktem wyjścia były „szkielety” wierszy poety – uczestnicy piszą ich własne „przetwory” – wersje bazujące na pomyśle/strukturze/temacie. W ten sposób powstawała poezja odbierana "tu i teraz" - skracana, mieszana i próbowana.

Warsztaty prowadziła Paulina Danecka - stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ostatnim akcentem tegorocznego festiwalu był program poetycki "Myślę o Bogu" wyreżyserowany przez Małgorzatę Wesołowską. Wiersze o Bogu i wierze, jej utracie i poszukiwaniu czytali członkowie Sceny Poezji MDK: Anita Łęgowik, Patrycja Alama, Marita Matak, Grażyna Śliwakowska, Mariusz Wilk, Janusz Kucharski, Przemysław Klekot. 

DYREKTOR ARTYSTYCZNY FESTIWALU:
Barbara Osterloff - prof. Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie

PROGRAMOWANIE I KOORDYNACJA FESTIWALU:
Krystyna Michalska – Miejski Dom Kultury w Radomsku

ORGANIZATORZY:
Miejski Dom Kultury w Radomsku
Miasto Radomsko

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zdjęcia dzięki uprzejmości Miejskiego Domu Kultury.