Historia Radomska w książce amerykańskiej autorki

Louise Steinman - amerykańska pisarka - w książce zatytułowanej „The Crooked Mirror. A Memoir of Polish-Jewish Reconciliation” porusza kwestię relacji polsko-żydowskich, przedstawiając tym samym wycinek historii Radomska.

W swojej pracy autorka wraca do wspomnień przodków mieszkających na tych terenach. Jest to o tyle ciekawe, że poszukując informacji historycznych dotyczących radomszczańskich Żydów trafia się na spore trudności. Nieliczne bowiem są polskie szerokie publikacje odnośnie tej części historii. Wielu starszych radomszczan pamięta z opowieści swoich krewnych, że ulica Berka Joselewicza związana jest z historią Żydów w Radomsku - stała tam synagoga. Funkcjonowało w Radomsku wiele żydowskich organizacji – banków, związek kupców, szkoły, instytucje kultury, czy kluby sportowe. I nie bez powodu mówi się, że w XVIII wieku Radomsko było jednym ze znaczących centrów żydowskich w Europie.

Żydzi mieszkali nie tylko w samym Radomsku, ale też w okolicznych wioskach. Utrzymywali się z rzemiosła i handlu. W 1824 roku Radomsko (wówczas miasto Radomsk) zamieszkiwało 44 rodziny żydowskie, w roku 1827 było to 56 rodzin, w 1836 roku – 71 rodzin, a w 1863 roku – 228 rodzin. Apogeum nastąpiło w 1939 roku przed wybuchem wojny, ponieważ Radomsko zamieszkiwało wówczas już 7500 Żydów. Jednakże Niemcy hitlerowskie – przystępując do wojny – podjęły działania mające na celu zniszczenie narodu żydowskiego. W dniach 1-3 września, podczas pierwszych bombardowań, wielu Żydów z Radomska zostało zabitych, a 4 września miały miejsce pierwsze egzekucje – w Kruszynie i Pławnie.

Te właśnie kwestie porusza Steinman na podstawie dokumentacji swoich przodków. W swojej książce wspomina również o radomszczańskich bohaterach, którzy niejednokrotnie narażając swoje życie, ratowali Żydów zagrożonych represjami ze strony nazistowskiego okupanta.

Radomsko (z którego pochodził dziadek Leonardo di Caprio - pisaliśmy o tym TUTAJ) i teraz Radomsko (docenione w książce światowej sławy pisarki) to miasto z niezwykle bogatą przeszłością, przepełnioną ciekawostkami - bardzo interesującymi - zapisanymi na kartach historii, które warto przewracać.