We wtorek 25 stycznia w Urzędzie Miasta odbyła się konferencja podsumowująca wyniki badań problemów społecznych naszego miasta. Badania te miały na celu diagnozę szeroko rozumianego problemu... ››
We wtorek 25 stycznia w Urzędzie Miasta odbyła się konferencja podsumowująca wyniki badań problemów społecznych naszego miasta. Badania te miały na celu diagnozę szeroko rozumianego problemu uzależnienia od alkoholu, papierosów, narkotyków oraz substancji psychoaktywnych wśród dorosłych mieszkańców oraz uczniów z radomszczańskich szkół. O wynikach ankiety opowiadał Dariusz Chołost z korporacji badawczej Pretendent.
Diagnoza używania substancji psychoaktywnych przez dorosłych mieszkańców miasta Radomska. Najważniejsze fakty
Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Urzędu Miasta Radomsko. Miało ono na celu poznanie opinii mieszkańców naszego regionu na tematy związane z szeroko pojętym problemem użycia środków psychoaktywnych. Waga tego problemu, związana z tradycyjnie przypisywaną ogółowi Polaków tendencją do nadmiernego spożywania alkoholu jest na tyle istotna, iż uzasadnione jest przeprowadzanie badań poświęconych temu właśnie problemowi. Uwaga badawcza została poświęcona również zagadnieniom palenia papierosów, zażywania narkotyków oraz substancji psychoaktywnych opisywanych pod ogólną nazwą „dopalacze”.
Metoda badań
Badanie zostało zrealizowane na losowo wybranej reprezentatywnej grupie 300 dorosłych mieszkańców miasta Radomska. Przeprowadzone zostało w ostatnim kwartale 2010 r. Operatem losowania był spis telefonów mieszkańców miasta. Próba do badań została dobrana losowo.
Zastosowaną metodą badawczą była metoda ankietowa, były to badania ankietowe wykonane metodą CATI (wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo). Wykorzystana technika badawcza opierała się na bezpośrednim komunikowaniu się ankieterów z respondentami, przy wykorzystaniu ustrukturyzowanego narzędzia badawczego, jakim był kwestionariusz ankiety składający się z 49 pytań.
Struktura próby - najważniejsze informacje
W badaniu uczestniczyło 300 osób – dorosłych mieszkańców miasta Radomsko. Pod względem płci oraz wieku respondenci uczestniczący w badaniu, zostali dobrani zgodnie z aktualną strukturą wiekowo - płciową mieszkańców miasta (na podstawie danych Banku Danych Regionalnych z 2009 roku). W badanej próbie nieznaczną przewagę miały kobiety – stanowiły one 54 % badanych.
Blisko połowa respondentów (46,7 %) posiada wykształcenie średnie lub pomaturalne. Wykształceniem na poziomie wyższym legitymowało się zaledwie 21,7 % respondentów. Wykształcenie zawodowe osiągnęło 20,3 % osób. Pozostałe 11 % zakończyło edukację na szkole podstawowej.
Tematyka alkoholowa
W badanej populacji 42% respondentów deklarowało, iż nie spożywa alkoholu. Pozostałe 58% pije napoje alkoholowe najczęściej od święta, kilka razy do roku (38,7%). Raz w miesiącu zdarza się tylko 5,7% respondentów. Do spożywania alkoholu codziennie lub 2 razy w tygodniu przyznaje się tylko odpowiednio 0,7% i 4% badanych. Natomiast raz w tygodniu sięga po niego 4,3 %.
Więcej kobiet niż mężczyzn deklarowało abstynencję alkoholową – wśród kobiet alkoholu nie spożywa 29%, natomiast wśród mężczyzn – 13%. U obu płci najczęściej spożywanie alkoholu odbywa się kilka razy do roku (19,7% kobiet i 19% mężczyzn). Raz w miesiącu podobnie u obu płci (po 3%). Dalej im częstsze spożycie alkoholu, tym bardziej przeważają mężczyźni. Natomiast codzienne spożycie alkoholu, czyli wskazujące najmocniej na uzależnienie, dotyczy w równym stopniu obu płci na poziomie 0,3%.
W przypadku mężczyzn na uwagę zasługuje zjawisko największego spożywania alkoholu w grupie wiekowej najstarszych. „Raz w miesiącu” deklaruje większy odsetek (1,3%) niż w pozostałych grupach. Natomiast „dwa razy w tygodniu”, to problem dotyczący bardziej osób w wieku od 31 lat wzwyż.
Poziom wykształcenia respondentów wpływa na częstotliwość spożywania alkoholu, jaką deklarowali respondenci. Spośród osób z wykształceniem podstawowym nie ma nikogo, kto deklarowałby spożycie częstsze niż kilka razy w roku, właściwie ta grupa praktycznie nie spożywa alkoholu.
Natomiast „raz lub dwa razy w tygodniu” spożywają alkohol głównie osoby po studiach i ze średnim wykształceniem (odpowiednio 2% i 1%). Odpowiedź „raz w miesiącu” najbardziej dotyczy wykształconych zawodowo (2,7% wobec 2% średnio wykształconych i 1% wykształconych wyżej).
Według deklaracji respondentów alkohol jest spożywany przeważnie w domu (37,7%) i u znajomych (12,3%). Tylko 6% pytanych wybiera puby i restauracje, a już zaledwie 1,3% - świeże powietrze. Tutaj pod względem płci w zasadzie nie ma istotnych różnic. Jedynie picie alkoholu pod gołym niebem przypada do gustu tylko mężczyznom (1,3%), a „w pracy” - tylko kobietom (0,3%).
Radomszczanki w domu. Radomszczanie w barach
Wśród kobiet tylko najmłodsze respondentki (18 –30 lat) nieznacznie zainteresowane są sięganiem po alkohol w pubach i restauracjach (2,3%), a także zdarza im się to w miejscu pracy (0,3%). Natomiast pozostałe respondentki spożywają napoje wysokoprocentowe tylko w domu i u znajomych.
U mężczyzn też „dom” i „znajomi” są kategoriami przeważającymi. Ale tutaj pojawia się już więcej wskazań na puby i restauracje: 2% u najmłodszych i po 1% u pozostałych. „Na świeżym powietrzu” to najmłodsi (1%) najchętniej spożywają alkohol.
Poziom wykształcenia różnicuje ze względu na miejsce konsumpcji alkoholu. Odpowiedź „w domu” występuje najliczniej we wszystkich grupach, jednak wśród osób z wykształceniem podstawowym najmniej licznie (3%), wyższym (6%), natomiast osoby z wykształceniem zawodowym to 8,8% spośród spożywających, a z wykształceniem średnim lub pomaturalnym 13,6%. W drugiej kolejności wszyscy spożywają alkohol u znajomych. Odpowiednio: podstawowe 1,6%, zawodowe 3,6%, a u osób z wykształceniem średnim i wyższym jednakowo po 5%.
Natomiast konsumpcja alkoholu w pubach i restauracjach pojawia się najliczniej u osób legitymujących się wykształceniem średnim (na poziomie 2,4%). W pozostałych grupach ta kategoria nie przekracza wartości 0,6%.
Dlaczego i kiedy pijemy?
Na pytanie o okoliczności spożywania napojów wysokoprocentowych respondenci pijący wskazywali najczęściej na uroczystości rodzinne, typu urodziny i imieniny – w sumie 40% indagowanych. Prawie co dziesiąta osoba preferuje „spotkania towarzyskie”, a blisko 7% nie potrzebuje okazji, by spożyć alkohol.
Mieszkańcy miasta Radomska – uczestnicy badania – najczęściej alkohol spożywają w towarzystwie rodziny – aż 32% z nich tak deklaruje. Mniej – 23,3% wybiera swoją grupę towarzyską, znajomych i przyjaciół. Tylko 1,7% respondentów przyznało, że konsumuje alkohol samotnie.
Główny powód spożywania alkoholu przez respondentów to chęć dotrzymania towarzystwa innym – deklaruje tak niemal połowa respondentów (46,7%). Co dziesiąty badany (11,7%) przyznawał się do potrzeby relaksu i dlatego po niego sięga. Blisko 5% osób spożywających w alkoholu szuka poprawy humoru. Prawie 4% po prostu lubi smak napojów wysokoprocentowych. Znacznie rzadziej pojawiały się argumenty zapomnienia o kłopotach czy zabicia nudy, a nabrania odwagi prawie nikt z ankietowanych mieszkańców nie potrzebuje (wartość na poziomie 0,3%).
Co piją mieszkańcy
Respondenci spożywający alkohol sięgają najczęściej po wino (19,7%) lub wódkę (16,7%). Piwo preferuje 15% spożywających. Pozostałe gatunki alkoholu wskazuje niewielka część badanej próby - nie przekraczają wartości 2% .
Wśród najstarszych kobiet znacznie dominuje nad innymi wino i wódka (4% i 7%), u najmłodszych wino (2,3%) i piwo (2%). Kobiety w średnim przedziale wiekowym 31-40 lat też preferują wino – na poziomie 2,3%, ale inne trunki już znacznie mniej.
Także wśród mężczyzn wyraźnie widać, iż w najstarszej grupie wiekowej króluje wódka i wino – 9% i 4,7%. Spożycie piwa utrzymuje się we wszystkich grupach na zbliżonym poziomie – 4%. Mężczyźni w wieku 31-40 lat deklarują spożycie wódki blisko 2 razy wyższe niż najmłodsi, a spożycie wina dwa razy niższe od najmłodszych. Inne trunki praktycznie nie występują.
Radomszczanie się nie upijają
Na pytanie „Czy zdarzyło się Panu/Pani upić?” badana próba odpowiadała następująco: co piąty – nigdy, 14% - kilka razy w życiu, 13,3% raz czy dwa w życiu. Najbardziej niepokojące odpowiedzi występowały u zaledwie 1,3% („kilka razy w miesiącu”) oraz u prawie co dwudziestego respondenta („kilka razy w roku”).
Tematyka narkotykowa
Z daleka od środków odurzających
Używanie środków odurzających – narkotyków to problem marginalny w badanej populacji. Do stosowania ich przyznało się 2,3% badanych - „kilka razy do roku” oraz średnio po 1% częściej. Pozostali (95,3%) deklarują, że nigdy nie używali narkotyków.
Używanie narkotyków deklarowali tylko najmłodsi mężczyźni – „kilka razy do roku”, na poziomie 2% wskazań. W tejże grupie zdarzyły się też odpowiedzi – „raz w tygodniu” w wysokości blisko 1%. Po narkotyki sięgali wyłącznie respondenci z wykształceniem średnim lub pomaturalnym (1,3% grupy).
Jedynym wskazywanym powodem sięgnięcia po narkotyk u wszystkich była potrzeba odprężenia się i relaksu. Jak również wszyscy z tej grupki zainteresowanych uczyniło to pod wpływem znajomych, w celu dobrej zabawy.
Tematyka nikotynowa
Pali co piąty badany. Przeważnie mężczyzna
Niewielu respondentów miasta Radomsko pali obecnie (22,3%) lub paliło w przeszłości (19,3%). Brak jakichkolwiek doświadczeń z papierosami deklaruje 58,3% badanych osób.
Ze względu na wiek w grupie kobiet zaobserwować można wyraźną grupę palaczek wśród najmłodszych kobiet 18-30 lat, jest 22,7% wobec 5-7% u starszych.
Zainteresowanie paleniem papierosów u mężczyzn zdecydowanie przeważa. We wszystkich grupach wiekowych wystąpiły wartości wyższe, niż u kobiet. Najwięcej palaczy jest również w grupie najmłodszej 18-30 lat, jest to 13,3% wskazań. Wśród mężczyzn ze średniego przedziału wiekowego pali co dziesiąty, wśród najstarszych – co dwudziesty.
W dekompozycji ze względu na wykształcenie widać wyraźnie, że nałóg nikotynowy dotyczy głównie osób z wykształceniem średnim i pomaturalnym (co dziesiąty respondent). Najmniej palących osób znajdujemy wśród mężczyzn z wykształceniem podstawowym 0,3%).
Postawa wobec dopalaczy
Używanie przez respondentów „dopalaczy” w mieście jest zjawiskiem bardzo marginalnym. Tylko 2% z badanych słyszało o ich istnieniu, i deklaruje ich użycie sporadyczne. Przyczyną sięgania po tego typu środki psychoaktywne jest potrzeba relaksu (1%) oraz wpływ znajomych i dobrej zabawy.
Podsumowanie badań
Dorośli mieszkańcy miasta Radomsko w znacznej części (42%) nie spożywają alkoholu, bądź spożywają sporadycznie, kilka razy w roku (58%). Ma to miejsce najczęściej w domach, w czasie uroczystości rodzinnych, z rodziną lub ze znajomymi. Mężczyźni spożywają nieznacznie więcej niż kobiety. Największe spożycie występuje w grupie wiekowej najstarszej oraz wśród osób z wykształceniem średnim i pomaturalnym. Wódka, wino i piwo są dominującymi gatunkami, a przyczyną sięgania po alkohol jest głównie towarzystwo.
Zjawisko używania narkotyków jest marginalne i dotyczy tylko młodych mężczyzn (do 30 roku życia). Próby sięgania z tych samych przyczyn są równie rzadkie, jak w przypadku alkoholu.
Tylko co piąty badany mieszkaniec Radomska jest palaczem i również należy do grupy osób najmłodszych – przedział 18-30 lat.
Tematyka substancji psychoaktywnych tzw. „dopalaczy” jest bardzo słabo znana mieszkańcom Radomska. Co ciekawe, respondenci są zdecydowanie przeciwni ich stosowaniu i bardzo popierają penitencję w tym zakresie.
W określaniu swoich postaw wobec różnych substancji psychoaktywnych, największe przyzwolenie społeczne istnieje przy alkoholu – „wszystko jest dla ludzi”, „z umiarem”.
Wśród sposobów spędzania czasu wolnego badani wskazują głównie rodzinę (blisko 50% osób), a wśród zainteresowań książki, filmy i sport (praktycznie co trzeci respondent).
