ChAD u dzieci i młodzieży

Według danych epidemiologicznych, ChAD dotyka niespełna 2% dzieci oraz nastolatków. Występowanie tej choroby u osób powyżej 14. roku życia szacowane jest od 2,6% do 6,6%. Co istotne, trzykrotny wzrost odnotowano w ostatnich latach, po okresie pandemii COVID-19.

Przyczyny ChAD u dzieci i młodzieży są wieloczynnikowe i obejmują zarówno komponenty genetyczne, jak i środowiskowe. U dzieci, których rodzice lub bliscy krewni cierpią na ChAD, istnieje znacznie większe ryzyko wystąpienia tego zaburzenia. Badania sugerują, że zmiany w neuroprzekaźnictwie, takie jak nieprawidłowe funkcjonowanie układu dopaminergicznego i serotoninergicznego, mogą odgrywać kluczową rolę w patogenezie tego schorzenia. Również czynniki środowiskowe, takie jak przewlekły stres, traumy, niestabilne środowisko rodzinne czy przemoc emocjonalna, mogą zwiększać ryzyko rozwoju ChAD.

Objawy ChAD u dzieci i młodzieży różnią się od tych występujących u dorosłych, co często prowadzi do błędnej diagnozy, na przykład ADHD czy zaburzeń zachowania. W chorobie afektywnej dwubiegunowej występują charakterystyczne epizody maniakalne lub hipomaniakalne oraz depresyjne.

W fazie manii dziecko może być niezwykle pobudzone, nadmiernie rozmowne, impulsywne i mieć wyolbrzymione poczucie własnej wartości. Może również wykazywać skłonność do ryzykownych zachowań, takich jak lekkomyślne wydawanie pieniędzy, eksperymentowanie z używkami czy łamanie zasad. W fazie depresji natomiast zauważa się smutek, drażliwość, brak energii, trudności w koncentracji oraz myśli rezygnacyjne, a w skrajnych przypadkach również samobójcze. U dzieci objawy te mogą być bardziej subtelne, a okresy manii często przeplatają się z drażliwością i trudnościami w regulacji emocji.

Leczenie ChAD u dzieci i młodzieży wymaga wieloaspektowego i bardzo indywidualnego podejścia. Nieodzownym elementem terapii, zwłaszcza w celu stabilizacji nastroju, jest często farmakoterapia. Stosuje się leki normotymiczne, takie jak lit czy walproinian sodu, a w niektórych przypadkach również atypowe leki przeciwpsychotyczne. Ważne jest jednak, aby farmakoterapię łączyć z psychoterapią, która odgrywa kluczową rolę w nauce radzenia sobie z objawami, poprawie funkcjonowania społecznego i edukacyjnego oraz budowaniu zdrowych strategii radzenia sobie ze stresem.

Szczególnie pomocne w pracy z młodymi pacjentami oraz ich rodzinami są terapia poznawczo-behawioralna (CBT) oraz terapia rodzinna. Równie istotna jest psychoedukacja, zarówno dla samego dziecka, jak i dla jego opiekunów.

Zrozumienie natury choroby, rozpoznawanie wczesnych objawów nawrotu oraz rozwijanie umiejętności komunikacyjnych w rodzinie mogą znacząco poprawić efekty leczenia. W przypadku cięższych postaci ChAD konieczna może być hospitalizacja, zwłaszcza w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia dziecka.

Nie można zapominać, że dzieci i młodzież z chorobą afektywną dwubiegunową wymagają również wsparcia w środowisku szkolnym. Współpraca z nauczycielami, pedagogami i psychologami szkolnymi jest kluczowa, aby stworzyć warunki sprzyjające nauce i rozwojowi. Zindywidualizowany program nauczania, uwzględniający potrzeby emocjonalne i poznawcze dziecka, może znacząco pomóc w utrzymaniu stabilności nastroju i funkcjonowania edukacyjnego.

Więcej na: www.wolmed.pl