Krzyże Wolności i Solidarności dla opozycjonistów z Radomska

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez parlament Rzeczypospolitej Polskiej 5 sierpnia 2010 r., równocześnie z aktem restytucji Krzyża Niepodległości, do którego chlubnych tradycji nawiązuje. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r. przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu.

Krzyż nadawany jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.

W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Krzyże Wolności i Solidarności.

Odznaczeni radomszczanie:

Bronisław Jacenty Karasek brał udział w tworzeniu struktur NSZZ „Solidarność” w Zakładach Mebli Giętych „Fameg” w Radomsku, gdzie następnie pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Zakładowej. Po wprowadzeniu stanu wojennego nie zaprzestał działalności związkowej i do grudnia 1983 r. był zaangażowany w działalność podziemnych struktur opozycyjnych na terenie zakładu pracy, m.in. organizując zbiórki pieniędzy na rzecz rodzin osób internowanych. W latach 1982–1989 brał czynny udział w manifestacjach ulicznych w Warszawie oraz rozpowszechnianiu okolicznościowych druków bezdebitowych.

Ewa Maria Lewandowska od października 1980 r. była aktywnym członkiem NSZZ „Solidarność” w Zakładach Przemysłu Meblarskiego im. Gwardii Ludowej w Radomsku, gdzie w 1981 r. wzięła czynny udział w strajku załogi. Jako plastyk wykonywała napisy i szyldy promujące idee podziemnej „Solidarności”, w latach 1982–1989 przygotowywała ulotki o treściach antykomunistycznych, które wspólnie z mężem kolportowała na terenie Radomska. Z powodu prowadzonej działalności była zwalniana z pracy (w 1982 r. i w 1985 r.), w kwietniu 1983 r. w jej mieszkaniu przeprowadzono rewizję. Uczestniczyła w mszach św. w intencji Ojczyzny odprawianych w kościołach Radomska i Warszawy.

Jerzy Lewandowski od października 1980 r. współtworzył struktury NSZZ „Solidarność” pracowników oświaty regionu radomszczańskiego, został przewodniczącym Komisji Zakładowej w I Liceum Ogólnokształcącym w Radomsku, w styczniu 1981 r. stanął na czele Międzyszkolnej Komisji Porozumiewawczej. Po wprowadzeniu stanu wojennego nie zaprzestał działalności opozycyjnej, m.in. kolportował ulotki i nielegalne wydawnictwa oraz publicznie krytykował sytuację polityczną w kraju. W kwietniu 1983 r. funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przewieźli go z miejsca pracy do jego mieszkania, gdzie dokonali rewizji i konfiskaty odnalezionych w jej wyniku materiałów „Solidarności”. Z końcem roku szkolnego 1982/1983 został przeniesiony do pracy w szkole podstawowej, do I LO powrócił po trzech latach zmagań z administracją oświatową. Był uczestnikiem mszy św. w intencji Ojczyzny i uroczystości patriotycznych w Radomsku oraz pokojowych manifestacji ulicznych w Warszawie. W latach 1983–1985 podlegał inwigilacji ze strony SB.

Feliks Roman Sobieraj w latach 1980–1989 był aktywnym działaczem oraz jednym z założycieli zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Radomsku. Działał jako łącznik pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Założycielskim w Radomsku a innymi komisjami NSZZ „Solidarność” na terenie miasta i okolic. Pomagał w kolportowaniu ulotek oraz w sporządzaniu antykomunistycznych haseł zamieszczanych na murach. W mieszkaniu Państwa Sobierajów odbywały się spotkania działaczy zakładowej struktury związkowej NSZZ „Solidarność”.

Janina Krystyna Sobieraj w latach 1980–1989 brała udział w działalności zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Radomsku. Zajmowała się kolportażem materiałów informacyjnych. W mieszkaniu Państwa Sobierajów odbywały się spotkania działaczy zakładowej struktury związkowej NSZZ „Solidarność”.

Jan Szczepańczyk we wrześniu 1980 r. współtworzył NSZZ „Solidarność” w Zakładach Przemysłowych „Komuna Paryska” w Radomsku. 14.12.1981 r. współorganizował strajk okupacyjny załogi, stanowiący protest przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i zawieszeniu działalności związku. W latach 1982–1989 działał w podziemnych strukturach „Solidarności”, w październiku 1988 r. został przewodniczącym Komitetu Założycielskiego w ZP „Komuna Paryska”. Pomagał internowanym, rozpowszechniał nielegalne pisma, drukował i kolportował ulotki, angażował się w akcje malowania na murach haseł o treściach antykomunistycznych. Był uczestnikiem mszy św. w intencji Ojczyzny i konspiracyjnych spotkań w kościele św. Lamberta w Radomsku, gdzie współorganizował duszpasterstwo ludzi pracy.

Oto pełna lista odznaczonych: Bogdan Józef Błaszczyk, Zofia Anna Błaszczyk, Czesław Bujała, Halina Cyrulska, Bogusław Marian Czerwiński, Jerzy Dariusz Dusza, Henryk, Czesław Formicki, Robert Julian Frisz, Jerzy Gajdziński, Michał Daniel Gorczyca, Kazimierz Jagiełło, Andrzej Jóźwiak, Bronisław Jacenty Karasek, Grażyna Jadwiga Krzętowska, Ewa Maria Lewandowska, Jerzy Lewandowski, Paweł Maria Nawrocki, Kazimierz Obsadny, Roman Przybyliński, Jerzy Karol Runiński, Jan Władysław Skrobisz, Feliks Roman Sobieraj, Janina Krystyna Sobieraj, Krzysztof Marcin Sokołowski, Jan Szczepańczyk, Bogdan Eugeniusz Świątek, Janusz Wojdal, Henryk Wojtan, Krystyna Pińkowska (pośmiertnie).